كاتژمێری بایۆلۆجی (Biological clock) كارزان رەشاد/ بەشی بایۆلۆجی - ز. سەلاحەدین        هەموو گەردوون بە سیستەمێكی رێكخراو بەڕێوە دەچێ‌، هیچ شتێك لەم یاسا گەردوونیانە بەدەر نییە كە لەلایەن پەروەردگارەوە بەدیهێنراوە و بەرنامە رێژی بۆ كراوە. ئێمە هەر لە بەدوای یەك هاتنی رۆژ و شەودا بە كاتێكی رێك و پووختدا  بۆمان دەردەكەوێ‌ كە گەردوون بە پڕۆگرامێكی ڕێكخراوی ورد لەسەر (كات) بەرێوە دەچێت.  ئێمەی مرۆڤیش بەشێكین لە ...

 گەردەكانی خۆڵی مانگ ئەم وێنانە گەردەكانی خۆڵی مانگ دەردەخەن.. زانایان لە توێژینەوەیەكی تازەیاندا دەڵێن دیاردەی ڕوناكردنەوەی بەهێزی مانگ لە شەودا زانایانی تووشی سەرسوڕمان كردبوو.. نهێنی ئەم دیاردەیەش ئەوەیە كاتێك تیشكی خۆر دەكەوێتە سەر مانگ خۆڵی مانگ ئەلكترۆن دەردەكات و بەوەش ڕووی مانگ بارگاوی دەبێت بە بارگەی كارەبایی كه ئەوەش دەبێتە وروژانی تۆزی مانگ كە دەبێتە هۆی ئەوەی زیاتر ڕووناكی پێچەوانە بكاتەوە.. سوپ ...

بروسك (هەورە تریشقە) بروسك دیاردەیەكی سروشتی زۆر ئاڵۆزە، زاناكان نەیانتوانی نهێنی هەورەتریشقە بدۆزنەوە تا كۆتایی سەدەی بیستەم. زاناكان بۆیان دەركەوت كە بروسك دروست نابیت تەنها ئەو كاتە نەبیت كە تیشكەكانی بارگە كارەباییەكان لە هەورەوە بەرەو زەوی دەڕۆن و روو بەڕووی بارگەی پێچەوانەی خۆیان دەبنەوە لەسەر زەوی و خاڵی بوونەوەی بارگە كارەباییەكان دروست دەبێت و جارێكی تر بە ئاڕاستەی پێچەوانە بەرەو هەور دەگەرێتەوە . ...

دیزاینیی باڵندەكان ن: عبدالدائم الكحیل و. لە ئینگلیزیەوە:- فەرمان بانی مارانی                                                                           زانایان ئەوە دووپات دەكەنەوە كە دیزاینی باڵی باڵندەكان شتێكی سەرسوڕهێنەرە و لەگەڵ هەموو شێوازەكانی فڕین دا دەیانگونجێنێت، ئەویش بەهۆی سیفەتی جێڕی و نەرمی باڵەكانیان و تەواو پێچ خواردویی بە دەوریاندا، بە هەمان شێوە كلك و پێكان و دەنوك و سەریان... هەموو بەشێكی ...

   گەردوون  هەموو خاڵێك لەم وێنەیەدا بریتیه له ئەستێرەیەك، هەموو ئەم ئەستێرانەش بەدەوری سەنتەری مەجەڕەكەدا به سیستمێكی ورد دەخولێنەوه.. ئەم مەجەڕەیەش لەگەڵ ملیۆنان مەجەڕەی تر بەدەوری چەندین سەنتەری تردا دەخولێنەوه، تەنانەت گەردیلەی ناو ئەستێرەكان و تەنۆڵكە وردەكانی ناو گەردیلەكانیش به دەوری سەنتەرێكی دیاری كراودا دەخولێنەوه.. زانستیش دەڵێت كە هەموو شتێك لە ڕێڕەوێكی دیاریكراودا و بەدەوری سەنتەرێكی دیاری ...

ئەستێرەكان هۆكارن بۆ ڕێنیشاندانی كەشتییەكانی ئاسمان ئەستێرە پرتكەرە تیشكدەرەكان (الطارق) ئەو ئەستێرە مردووانەن كە گۆڕاون و بونەتە چەكوشی گەردوونی و، بە بەكارهێنانی سیستمی دیاریكردنی شوێنگەی ئەستێرەكان (GPS) دادەنرێن بە تازەترین هۆكاری ئاڕاستە و ڕێدەركردن لە بۆشایی ئاسماندا، ئەم ئەستێرانە بە وردییەكی سەرسوڕهێن دەسوڕێنەوە و تیشكی سینی ڕێكوپێك پەخشدەكەن كە هەڵەناكەن و بەوەش لە كاژێرە گەردییەكانیش وردتر و لە پێ ...

قڵیشى زەوی قڵشێكی زەوی 1300كیلۆمەتر زیاتر درێژدەبێتەوە، زەوی تۆڕێكی گەورەی قڵیشی هەیە و توێكڵی زەوی بۆ كۆمەڵێك پلێت دابەشدەكەن و قڵیشێكی بەیەكەوەبەستراو دروستدەكەن، پاك و بێگەردی بۆ خودا كە باسی ئەم قڵیشانەی زەوی كردووە و دەفەرموێت: وَالْأَرْضِ ذَاتِ الصَّدْعِ ﴿الطارق: ١٢﴾واته: هه‌روه‌ها سوێند به زه‌وی که خاوەنی قڵیشە ...

هه‌نجیر زانستی پزیشکی چه‌ندین سودی هه‌نجیری سه‌لماندووه‌، هه‌نجیر ماده‌ی پاککه‌ره‌وه‌ی میکرۆبه‌کانی تێدایه‌ و رێژه‌ی کۆلیسترۆل که‌م ده‌کاته‌وه‌، هه‌روه‌ها رێژه‌یه‌کی زۆر شه‌کری تێدایه‌ که‌ سه‌رچاوه‌یه‌کی باشی ووزه‌یه‌، هه‌ندێ لێکۆلێنه‌وه‌ باسی ئه‌وه‌ ده‌که‌ن هه‌موو رۆژێک خواردنی چه‌ند دانه‌یه‌ک هه‌نجیر له‌ شێرپه‌نجه‌ ده‌تپارێزێت، هه‌روه‌ها سودێکی زۆر گه‌وره‌ی هه‌یه‌ بۆ رێکخستنی کاری ڕیخۆڵە و خۆ پاراستن و چا ...

كێوه‌كان و ئاو زانایان ده‌ڵێن، كه‌ شاخه‌كان هاوكاریی ده‌كه‌ن له‌ پاڵاوتنی ئه‌و ئاوه‌ سازگاره‌ی كه‌ ده‌یخۆینه‌وه‌، هه‌روه‌ها هاوكاریی ده‌كه‌ن له‌ بارینی باران و پێكهێنانی هه‌روه‌كاندا، به‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی گرنگ بۆ ئاو داده‌نرێن، ئه‌م ڕاستییه‌ زانستییه‌ قورئان پێش 14 سه‌ده‌ ئاماژه‌ی پێداوه‌، كاتێك باس له‌ ئاوی سازگارو په‌یوه‌ندیی به‌ كێوه‌ لوتكه‌ بڵنده‌كانه‌وه‌ ده‌كات، خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت: (وَجَعَلْنَا فِي ...

فَكَانَتْ وَرْدَةً كَالدِّهَانِ ئه‌م وێنه‌یه‌ له‌لایه‌ن ناساوه‌ گیراوه‌و بڵاو کراوه‌ته‌وه‌ له‌کاتی ته‌قینه‌وه‌ی ئه‌ستێره‌یه‌کدا که‌ له‌ شێوه گوڵێکی سوردایه‌ وه‌ک خوای گه‌وره‌ له‌ قورئاندا له‌ سوره‌تی (الرحمن)ده‌فه‌رموێت (فَكَانَتْ وَرْدَةً كَالدِّهَانِ) وه‌کو گوڵێکی سور دێته‌ به‌رچاو ئه‌و که‌سانه‌ی ئه‌م وینه‌یه‌یان بڵاو کردۆته‌وه‌ هیچ په‌یوه‌ندیان به‌ ئیسلامه‌وه‌ نیه‌ و ئه‌و خوایه‌ی که‌ ئه‌م ئاسمانه‌ی دروست ...

هاوەڵانی ئەشكەوت هاوەڵانی ئەشكەوت 309 ساڵ بە خەوتوویی مانەوە، جێگای سەرسوڕمان ئەوەیە، كاتێك ژمارەی وشەكان لە سورەتی كهف دەژمێرین لە وشەی (لبثوا) ی یەكەم كە واتای تیا مانەوەیە، لەسەرەتای چیرۆكەكە (لنعلم أي الحزبین أحصی لما لبثوا أمدا) هەتا وشەی (لبثوا)ی كۆتایی، لە كۆتایی چیرۆكەكە (قل الله أعلم بما لبثوا) دەبینین ژمارەی وشەكان بە تەواوی 309 وشەیە، بە هێندەی ژمارەی ساڵەكانی هاوەڵانی ئەشكەوت كە تیا مانەوە!! جار ...

هه‌وره‌ بروسکه‌ ئایا ده‌زانن ئه‌م وێنه‌یه‌ چییه‌؟ ئه‌وه‌ ڕووناکی هه‌وره‌ بروسکه‌یه‌ له‌ نیوه‌ی شه‌ودا، که‌ به‌ڕێکه‌وت یه‌کێک له‌هه‌وادارانی وێنه‌گرتن وێنه‌ی گرتووه‌ و به‌شێوه‌یه‌ک ناوچه‌که‌ی ڕووناک کردوه‌ته‌وه‌، وه‌ک ئه‌وه‌ی له‌ نیوه‌شه‌ودا ڕۆژ ‌هه‌ڵهاتبێت، و ئه‌و وێنه‌گره‌ ده‌ڵێت له‌و ساته‌دا ئه‌و بروسکه‌یه‌ ڕویدا وام هه‌ست کرد که‌ چاوه‌کانم لێفڕێندراون. ئه‌و هه‌سته‌ی ئه‌و وێنه‌گره‌ له‌و ساته‌دا هه‌یبوه‌ و ...

پەنجەمۆر لە رووی زانستییەوە سەلمێنراوە كە لە سەردەمی حەزرەتی ئادەم (علیە السلام) تا ئێستا ، هەموو ئادەمیزادێك لەسەر گۆی زەوی ، پەنجەمۆرێكی تایبەتی خۆی هەیە، وەكو هی كەس نیە، ئەم پەنجە مۆرەش، بە چەند خەت و هێلێكی جالجالوكەیی و ئالۆز لە چەماوە‌ولۆچەكانی تر جیایە و جیادەبێتەوە . ئەوەش هۆكارە بۆ ناسینی ناسنامە و پێناسی كەسی ، هەرچەندە پەنجەكانی دەست لەڕووی تەختی هەموویان وەكو یەكن ، بەرزی و نزمی و خوار و خێچیان ...

 زەنجەفیل لەتوێژینەوەیەكی نوێدا دەركەوتوە كە زەنجەفیل كاریگەرییەكی گەورەی هەیە لەكەمكردنەوەی كێش،چونكە مرۆڤ كاتێك نان دەخوات لەگەڵ كەمێك زەنجەفیل، زووتر هەست بە تێربوون دەكات, هەروەها ماددەی تیایە كە بەرەنگاری بەكتریاو ڤایرۆس دەكات، لەبەرئەوە بە دژە هەوكردنێكی چاك دادەنریت . لەتوێژینەوەیەكی تردا دەركەوتووە كە زەنجەفیل كۆئەندامی هەرس چالاك دەكات. كۆلێژی ماریماند هەستاوە بە توێژینەوەیەك كە سەلماندیان زەنجەفیل ...

چاره‌سه‌ر به‌ ڕووه‌كی صوبێر له‌ سوننه‌تی پێغه‌به‌ر ‌و زانستی نوێدا   (صو‌بێر) ڕووه‌كێكی سه‌رسوڕهێنه‌ له‌ چاره‌سه‌ركردنی نه‌خۆشییه‌كانی پێست ‌و چه‌ند نه‌خۆشییه‌كی دیكه‌دا ‌و، له‌ سوننه‌تی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم)دا له‌ چه‌ند فه‌رمووده‌یه‌كدا ئاماژه‌ به‌ سوود‌ و گرنگیی ئه‌م ڕووه‌كه‌ كراوه‌، هه‌روه‌ها زانستی نوێش گرنگیی ئه‌م ڕووه‌كه‌ی له‌ ڕووی پزیشكییه‌وه‌ سه‌لماندووه‌. چاره‌سه‌ر به‌ صو‌بیر له‌ سوننه‌تی ...

دروستكراوانێك ژیرییەكانی سەرسام كردووە! مارە دەریاییە ڕوونەكان! ئەم مارە بچوكانە (كە ئەوپەڕی درێژیان 8سم ە) لەسەر هەڵواسراوە دەریاییەكان و قەوزە وردەكان دەژين، كە پشت دەبەستنە سەر مژینی ئەوانە و بە ڕێگەی زۆر ئاڵۆزی هەرسكردن، دەیانگۆڕن بۆ خۆراكی خۆیان. لێرەدا گرنگ ئەوەیە لەجوانی و قەشەنگی دروستكراوەكانی خودا ڕامێنین. خوای كارجوان دەفەرموێت:(هَذَا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِي مَاذَا خَلَقَ الَّذِينَ مِنْ دُونِهِ ...

پرۆِفیسۆر كرۆنەر: بە هیچ جۆرێك ناگونجێت ئەم زانیاریانە هی خودی موحەممەد یان هی سەردەمەكەی بێت ئەمە پرۆفیسۆر ئەلفرێد كرۆنەرە، لە بەناوبانگترینی زاناكانی جیۆلۆجیایە لە جیهاندا، چەند ئایەت و فەرمودەیەكی بواری ئیعجازی پسپۆڕیەكەی پیشان درا، لەسەرەتادا هەر  هەلێكی ڕاكردنی بدۆزیایەتەوە خۆی دەرباز دەكرد، بەڵام لە كۆتاییدا بیری كردەوەو بۆی دەركەوت لەبەرامبەر راِستیە زانستیەكانی قورئاندا ناتوانێت هەڵبێت و هەر  ئەبێت ...

  نهێنییه‌كانی چاره‌سه‌ر به‌نوێژ - به‌شی دووه‌م -   و: كاوه‌ محمد شارباژێڕی   نوێژ ماسولكه‌كانی له‌ش به‌هێزده‌كات: ئه‌م په‌رستشه‌ به‌ درێژایی ژیانی موسڵمان‌ و به‌ پێی سستمێكی زۆر ورد ده‌مێنێـه‌وه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ به ‌باشترین جۆری وه‌رزش داده‌نرێت، ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی كه‌ ده‌بێته‌ هۆی له‌ناوبردنی زۆرێك له‌ نه‌خۆشییه‌كان وه‌ك كه ‌به‌هۆی كه‌میی جوڵه‌وه‌ دروستده‌بن، هه‌روه‌ها چه‌مانه‌وه‌ی بڕبڕه‌ی پشت. ده‌ركه‌وتو ...

 ڕووەكی گۆشت خۆر زانایان جۆریك ڕووەكی گۆشت خۆریان دۆزییەوە كە لە جۆرە كرمێكەوە خۆراك وەردەگرێت، ئەم رووەكە لەناو لمی سپی كە لەژێر سێبەردا هەیە دەژی، وەكو ڕووەكەكانی دیكە كە لە گۆشت خۆراك وەردەگرن، و لە ژینگەیەكی دژواردا گەشە دەكەن،و ماددەی خۆراكی لە زیندەوەرە خۆشارەوەكانی ناو گەڵاكانەوە دەمژن. خوای بالادەست بەجۆریك دروستی كردووە كە توانای هەرسكردنی گۆشتی هەبێت، خۆ ئەگەر ئەو توانایەی نەدرایە نەیدەتوانی بژی! ...

  چه‌ند موعجیزه‌یه‌كی گه‌ردوونیی     سه‌رچاوه‌: پێگه‌ی عبدالدائم الكحیل ئا: نارين   یه‌كه‌م: كۆتایی خۆر كاتێك ئه‌ستێره‌ گه‌وره‌ ده‌بێت و پیرده‌بێت ده‌ته‌قێته‌وه‌ و قه‌باره‌كه‌ی بچووك ده‌بێته‌وه ‌و ده‌بێت به‌ كورته‌بنه‌یه‌كی سپی (قزم ابيض)، به‌جۆرێك پله‌ی گه‌رمی ئه‌م ته‌قینه‌وه‌یه‌ ده‌گاته‌ 400 هه‌زار پله‌ی سه‌دی! زانایان دووپاتی ده‌كه‌نه‌وه‌، كه‌ خۆره‌كه‌ی ئێمه‌ ده‌گاته‌ كۆتایی خۆی و ده‌سوتێت، كرده‌ی سووتان ...