ئايا دڵ ته‌نها ترومپايه‌كی پاڵنه‌ری خوێنه؟!!
بسم الله الرحمن الرحيم
– خوای گەورە دەفەرموێت: [إِنَّمَا الْمُۆْمِنُونَ الَّـذینَ إِذا ذكِـرَ اللّهُ ۆجِڵتْ قُلُوبُهُمْ ۆإِذا تُلِێتْ عَڵیْهِمْ ا‌ێاتُهُ زَادَتْهُمْ إِیمَانًا ۆعَڵی رَبِّهِمْ ێتَۆكَّلُونَ] (اڵانفال 2), واتە: بێگومان ئیماندارانی راستەقینە تەنها ئەوانەن كــە: كاتێك ناوی خودا برا ئــــــــەوە دڵەكــــــانیان دەتـــرسێت و دەهـــــــەژێت, و كاتێكیش ئایەت و فەرمانەكـــــانی ئێمەیـــــــان بـــــەسەردا بخوێنرێتەوە ئەوا ئیمان و باوەڕیان زیـــــــاد دەكــــــــات, و لـــــــــە هـــــەموو كاروبــــــارێكیشیاندا هـــــەر پشت بە پەروەردگاری خۆیان دەبەستن.
ئەم ئایەتە پیرۆزە ئاماژەیەك بۆ كاری دڵ دەكــــات جیــــا لــــەوەی كــــە پێشتر زانایان ڕایانگەیاندبوو كە دڵ تەنها ترومپایەكە خوێن پاڵدەنێ و پەیوەندی بە هەست و سۆزەوە نییە.
– هەروەهـــا لـــە ئـــــایەتێكی تردا پەروەردگار دەفەرموێت: [الَّذینَ ا‌مَنُواْ ۆتَطمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذكْڕ اللّهِ أَڵا بِذكْڕ اللّهِ تَطمَـئِنُّ الْقُلُـوبُ] (الرعد 28), واتــــە: ئەوانەی باوەڕیان هێناوە و دڵا و دەروونیان ئارام دەبێت بە قورئان و پەیامەكەی پەروەردگــــار, ئاگــــاداربن دڵەكان هەر بە قورئــــان و یـــادی خودا خۆشنوود دەبن و دەحەوێنەوە.
– وە دەفەرموێت: [لِێجْعَڵ مَا یُلْقِی الشَّیْطانُ فِتْنَـەً لِّلَّذینَ فِی قُلُـوبِهِم مَّرَض ۆالْقَاسِێة قُلُوبُهُمْ ۆإِنَّ الظالِمِینَ ڵفِی شِقَاقٍ بَعِیدٍ {53} ۆلِێعْڵمَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَیُۆْمِنُوا بِهِ فَتُخْبِتَ ڵهُ قُلُوبُهُمْ ۆإِنَّ اللَّـهَ ڵـهَادِ الَّـذینَ ا‌مَنُـوا إِڵی صِرَاط مُّسْتَقِیمٍ {54}] (الحج 53-54).
واتـــە: (خوای گـــەورە بۆیە ئەو دەســەڵاتەی داوە بـــــە شەیتان) تـــا ئەو (خەیاڵ و وەسوەسەیەی) شەیتان فڕێ‌ی دەداتــــــــە نـێـــو ئــــــــــاواتی پێغەمبەرانەوە ببێتە هۆی سزا و تاقی كردنـــــەوە بــــــۆ ئەوانـــەی لـــە دڵا و دەروونیاندا نەخۆشی دووڕوویی و ناپاكی هــەیە, و بۆ ئەوانـــەش كـــە بەرامبـــــەر ئـــــایینی خــــوا دڵرەقــــن, بەڕاستی ستەمكاران لـــــە دژایەتی و شەڕەنگێزییــــەكی قــــــــووڵ و بێ‌بندا رۆچوون, بـــــــۆ ئـــەوەش كــــە ئەوانەی زانست و زانیارییـــان پێ‌بـــەخشراوە دڵنیابن و بزانن كـــــە بێگومـــان ئەم قورئانە حەقیقــــەت و راستە و لەلایەن پەروەردگـــــاری تــــۆوە رەوانە كراوە, ئینجــــا بڕوای پتــــەوی پێ‌دەهێنن و دڵەكانیش ملكـــــەچ دەبێت بــــۆ خودا, بێگومان خودا هیدایەتدەری ئەوانەیە كە باوەڕیان هێناوە بۆ رێگە و رێبازی راست و دروست.
لـــــەم ئــــایەتە پیرۆزانـــەوە ئـــەو ئەنجامەمــــان دەست دەكـــــەوێت كـــــە خوای گەورە كـــاری دڵی دەستنیشان كردووە كە: دڵ ئارام دەبێ، نەخۆش دەبـێ، ملكــــەچ دەبـێ، ڕەق دەبــێ, و هەرەوها دەشترسێ.
– هــــەرەوهــــــا خــــوای گــــــــەورە دەفەرمـــــوێت: [أَفَمَن شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْڵامِ فَهُۆ عَڵی نُورٍ مِّن رَّبِّهِ فَۆیْلٌ لِّلْقَاسِێەِ قُلُوبُهُم مِّن ذكْڕ اللَّهِ أُوْڵئِكَ فِی ضڵالٍ مُبِینٍ {22} اللَّهُ نَـزَّڵ أَحْسَنَ الْحَدِیث كِتَابًا مُّتَشَابِهًا مَّثانِێ تَقْشَعِرُّ مِنْـهُ جُلُودُ الَّذینَ ێخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثمَّ تَلِینُ جُلُودُهُمْ ۆقُلُوبُهُمْ إِڵی ذكْڕ اللَّهِ ذلِكَ هُدَی اللَّهِ ێهْدِی بِهِ مَنْ ێشَـا‌ء ۆمَن یُضلِلْ اللَّهُ فَمَـا ڵـهُ مِـنْ هَـادٍ {23}] (الزمر 22-23), واتــــــە: جا ئایـــــــا ئەو كەسەی كە خوای میهرەبان سینەی گوشاد كردووە بۆ ئیسلام و لــــەسەر رێبـــازی نوور و رووناكی پــــەروەردگارێتی, (وەك ئــەو كەسە وایـــە كە پێچەوانەیە؟), هاوار و وەیل بۆ ئــــەوانەی كـــە دڵیان رەقە لــە ئــــاستی قـــــورئــــان و یــــادی خــــــودا, ئـــــا ئەوانە لە گومڕایییەكی ئاشكرادا گیریــــان خــــواردووە, خـــوای گــــەورە جوانترین و پیرۆزترین فەرمایشتی ناردۆتە خوارەوە كە ئەم قورئانەیە, (لــــــە جوانی داڕشتندا) بابــــەتەكانی لەیەك دەچن, و هەندێك باسیشی بــە شێــــوازی جیــــاواز تیــــادا دووبـــارە بووەتــــەوە, ئـــــەم قــــورئـــانە تـــەزوو دەهێنێت بــــــە گیــــان و پێستی ئــــــەو كەسانەدا كە ترسی پەروەردگاریان لە دڵ و دەرووندایە, پاشان گیان و پێست و دڵیان نەرم و ئامادە و چالاك دەبێت بۆ یادی خودا و خواپەرستی, ئا ئەوە هیدایەت و رێنموویی خوایە كە هەركەس شایستە بێت هیدایەت و رێنموویی دەكات بۆ ئەو پلە و پایە بەرزانە, ئەوەش كە ڕێبازی خوا وون بكات كەس نییە رێنموویی بكات.
لەم ئایەتانەوە بەڵگەی نەرمبوون و ڕەقبوونی دڵ بەدەست دێت, كە ئەم تـــایبـــەتمـــەندییانــــــەش مــــــاددین و لەمەودوا لـــــــە هەندێكیان دەدوێین و بۆمان روون دەبێتەوە, ئەوانەیش كە باسیان دەكـــــەین بریتین لـــــــە چەند نیشانـــــە و چیــــرۆكی واقیعی كــــــــە میدیاكـــانی خۆرئاوا باسی دەكەن, و گـــــەورە ڕۆژنامە و گۆڤارە زانستییە پسپۆڕەكان بڵاوی دەكەنەوە, ئەمەش ئەگــــەر بەڵگــــە بێت بۆ شتێك تەنها بەڵگەیە بـــــۆ ئـــــەوەی كــــە قورئـــــان پەرتووكێكە لەلایـــــەن زاتێكەوە كــــە نهێنی دڵەكان دەزانێت دابەزیوە: [أَڵمْ ێأْنِ لِلَّذینَ ا‌مَنُوا أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذكْڕ اللَّهِ ۆمَا نَزَڵ مِـنَ الْحَقِّ ۆڵا ێكُـونُوا كَالَّذینَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلُ فَطاڵ عَڵیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ ۆكَثیرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ] (الحدید 16), واتـــــە: ئـــایا ئیتر كاتی ئـــــــەوە نەهـــــاتووە بــــۆ ئـــــەوانەی كــە باوەڕیان هێناوە و دڵەكانیان ملكەچ و رووناك بووەتەوە بە نووری ئیمان كە ترسی خــــــودای تێدا بڕوێنن بـەهۆی یــــــادی بــــــــەردەوامی خـــــودا و ئــــەو قورئـــانەی كە رەوانە كراوە, وەك ئەو كەسانـــە نەبن كە كتێبی ئاسمانییان بۆ رەوانــــە كــــرا, بــــــەڵام دوای تێپەڕ بوونی ماوەیەكی دوور ودرێژ, دڵیان رەق و رەش بوو, زۆربەشیان یاخی و سەركەش و نالەبار دەرچوون.
چەند چیرۆكێكی واقعی:
ئافرەتێك بــــــە ناوی (كلیر سیلڤیا) دڵ و سییەكی لاوێكی 18 ساڵی بۆ چێنرابوو، كە بــــــە ڕووداوی هاتووچۆ گـیـــــــــانی لـــــــــەدەست دابــــــــوو لـــــــە 29/5/1988, ڕایگـــــەیاند كــــــە دوای كرداری چاندنەكە دەستی كردووە بە هەڵس و كەوتی كوڕانە و هەندێك خواردنی وەك بیبەری سەوز و بیرە و پارچە مریشكی حەزلێ‌یە كە پێشتر بـــۆی نــــەدەخــــوران و حـــــەزی لێ‌یان نەبوو!!
كــــــاتێك (كلیر سیلڤیا) چاوی بە كەس وكـــــاری بەخشەرەكــــە كەوت، پێ‌یان ڕاگــــەیاند كــــە هەڵس وكەوتە تازەكـــــانی وەك كۆپییــــەكی هــــەڵس وكەوتی بەخشەرەكە وایە, هەندێك لە زانایان ئەم چیرۆكــــەیان پشت گــــوێ خست و بەڕێكەوتیــــان زانی, بەڵام هەندێكیان بە سەلماندنی ئەوەیان دانا كە پێ‌ی دەووترێ (بیرەوەری خانە), كە لەگەڵ پێشكەوتنی چاندنی دڵدا ئـــــەویش گرنگی زانستی خۆی وەرگرت.
بیرەوەری خانە:
ئایا دەزانیت كە هەموو خانەكانی بــەشە جیــــاوازەكــــانی لــــەشی مــــرۆڤ زانیـــاری كــــەسێتی و مێـــژوومـــــانی تێدایە؟ بگرە بیرەوەرییەكی تایبەتی خۆشیان هەیە، كــــە ئەمە دەبێتە هۆی ئەوەی لەكاتی چاندنی ئەندامێك لە كەسێكەوە بۆ كەسێكی تر, و لە گەڵ گواستنەوەیدا بـــــۆ كــــــەسی دووەم, خانەكان لەكەسی یەكەمەوە هەڵدەستن بـــــــە گــــواستنـــــەوەی بـیــرەوەرییــــە پارێزراوەكــــانیان (خەزنكراوەكـان) بۆ كەسی دووەم.
بەڵگەش لــــەسەر ئـــەم دیــــاردەیە لە زیاد بووندایە لەگــــەڵ زیــادبوونی ژمارەی ئەندامــــە چێنراوەكـــاندا, كە ئەمەش وای لـــــە هەندێك لـــــە زانایان كردووە كـــــە قووڵتر لـــــەم دیـــاردەیە سەرسوڕهێنەرە بكۆڵنەوە.
گۆڕینەوەی نامە:
دانەری كتێبی (گەردەكانی سۆز-جزیئــــات العــــاطفە) دكتۆرە (كاندس بێرت) ئەوەی تێبینی كرد كە هەموو خانەكـــــانی لەش لەگەڵ مێشكدا بە هۆی ترشی ئەمینی زەنجیرە كورتەوە ئاڵوگۆڕی نامە لە نێوانیاندا دەكەن, كــــە پێشتر وا دەزانرا كــــە ئـــەم ترشە ئەمینییە زەنجیرە كورتانە تەنها لە مێشكدا هەن, بەڵام دواتر بوونی ئەو ئــــــاڵوگۆڕەی ئـــەم ترشە ئــــەمینییە زەنجیرە كورتــــانە لـــــــە ئەندامەكانی وەكو: دڵ و هەموو ئەندامە كاراكانی تریشدا ســـــەلما, كـــــە لێرەوە ئـــــەوە دەركەوت كـــــە بیرەوەری تەنها لە مێشكدا ناپـــــارێزرێت، بەڵكو لـــــــــە خانەكـــــانی ئەندامەكانی ناو لەش و هــــــەروا ســـــەر ڕووی پـێـسـتـیــش دەپارێزرێت.
ســــــــاڵــی 1991 (د. ئــــــەنـــــدرو ئــارمور) چـــــەمكی ئــــەوەی پێشكەش كرد كە: ئەقڵێكی بچووك لەناو دڵدا هەیە كە لە تۆڕێك خانەی دەماری، و گوێزەرەوەی كیمیایی، و پڕۆتینەكان و لەخانەی یاریدەدەر پێكهاتووە, كە ئەم تۆڕەش سەربەخۆ لە خانەكانی مێشك بـــــۆ فێربـــــوون و بیــــرەوەری و تەنانەت هەستیش كار دەكات, كە پاشــان زانیــــارییەكــان بـــــــۆ مێشك دەنێردرێن: (یەكەم) بۆ لاكێشە مۆخ كە كاری لولەكانی خوێن ڕێك دەخات و (دووەم) بۆ نــــاوەندەكـــانی مێشك دەگوێزرێتــەوە كـــە تایبـــەتن بـــــە درك پێ‌كردن (إدراك) و بڕیاردان و توانا فیكرییەكان, ئەم زانایە ڕای وایە كە دەمارە خۆیییەكان لە دڵی چێنراودا كارەكـــــانی بــــــۆ دەگــــەرێتەوە و لـــە بیرەوەرییە كۆنەكەی خۆیەوە ئاماژە و نیشانەكــــان بـــــۆ مێشكی كــــەسی وەرگر دەنێرێت.
لەگــــــەڵ گواستنەوەی دڵدا چەند وەرگرێــــــك لــــــــەســـەر ڕووەكـــــــەی دەگوێزرێتەوە كــە تایبەتە بە بەخشەر و جیاوازە لە وەرگرەكانی(مستقبلات) كەسی وەرگر, بــــــەم جـــۆرەش كەسی وەرگر دەبێتە خـــــاوەنی دوو جـــۆر وەرگری خانە (مستقبلات الخلایا).
ئایا دڵ بیرەدەكاتەوە؟
بۆ دەرچوون لــە چەمكی بیرەوەری خانە زانایـــان بڕوایـــــان بــــــە تیۆری (پڕوپاگەندەكانی نەخۆشخانە) هەیە, لــــەگـــەڵ ئــــــەوەشدا كـــە یاساكـــانی نــــــەخۆشخـــــانە هـــــەموو زانیارییـەك لەبارەی كــــەسی بــەخشەرەوە قەدەغە دەكــــەن, بــــــەڵام ئــــاخــاوتنی تیمی كـــاركردن لــــە نەشتەرگــەرییەكەدا لە كــــاتی بێهۆشكردنـــدا لەوانـــەیــە كـــار بكاتە سەر كەسی وەرگر.
چەند چیرۆكێكی تر:
(پـــۆل بیـــرسال) زانــــای زانستی بـــــەرگـــــری دەمـــــاری و دەروونی, و دانەری كتێبی پەڕلەی (شفرە)ی دڵ، ساڵی (2002) توێژینەوەیەكی لەژێر ناوی (گۆڕانكارییەكان لە كەسێتی وەرگردا وەك كەسێتی بەخشەر وان) ئەنجامدا, توێژینەوەكە (74) كەسی گرتەوە كە ئەندامیان بۆ گواسترا بۆوە, لەوانە (23) كەسیان لەماوەی (10) ساڵدا دڵیان بۆ چێنرابوو، چەند حاڵەتێكی باس كردووە, لەوانە:
یەكەم: لاوێك تەمەنی 18ساڵ بوو هەڵبــــەستی دەنووسی و مۆسیقای لێدەدا و گۆرانی دەووت, ئەم لاوە بە ڕووداوی ئۆتۆمبیل گیانی لەدەستدا, و دڵی بۆ كچێكی تەمەن 18ساڵ گوێزرایەوە، لە چاوپێكەوتنێكدا لەبەر چاوی دایك و باوكی بەخشەرەكە مۆسیقایەكی ژەند كە كوڕە كۆچ كردووەكەیان دەیژەند, و دەستی كرد بــــە تـــــەواو كردنی ووشەكانی ئـــەو گۆرانییەی كە كوڕەكە دەیووتەوە لەگەڵ ئەوەشدا كە ئەم كچە پێشتر هەرگیز ئەو گۆرانییەی نەبیستبوو.
دووەم: پیاوێكی سپی پێستی تەمەن 47ساڵ, دڵی لاوێكی ڕەشی ئـــەمریكی 17ساڵی بۆ گوێزرایــــــەوە، وەرگرەكــــە دوای نەشتـــــــەرگــــــەری گواستنەوەی دڵەكە ئەوەی تێبینی كرد كــە بـــــــووە بـە عاشقی مۆسیقای كــلاسیك, بـــــەڵام دواتــر زانــرا كــــە بــــەخشەرەكــــە خولیــای ئـــەو جـــــۆرە مۆسیقایەی بووە.
سێ‌یــەم: لاوێك كــــە تـــــازە لــــــــە نـــەشتەرگـــــەری گــــواستنـــــەوەی دڵ هاتبووە دەرەوە, ووشەیەكی نامۆی بـــــــە شێوەیــــەكی بـــەردەوام دووبارە دەكردەوە, دواتر لـــــــە چاوپێكەوتنی هاوسەری بەخشەرەكـەدا دەركەوت كە ئەو ووشەیە نهێنی نێوانیان بووە و خۆیان دایانناوە, و بەواتای (هەموو شتێك بە دڵی خۆمانە) بەكاریان هێناوە.
بڕوا ئەكەی یان نا ؟!
كرداری چاندنی دڵ بۆ كچێكی تەمەن 8 ساڵ كرا، دڵەكە لە كچێكی كوژراوی تەمەن 10ساڵەوە وەرگیرا بوو, دوای چاندنەكە كچی وەرگر تووشی چەندین مۆتەكــــە و خەوی ترسناك بوو, كــــــە دەیبینی بكوژێك كچێك دەكوژێ، ئــــەم مۆتەكـــانەش (كابوسانە) زۆر نــــاخۆش و بێزاركەر بوون، بۆیە باوكی بردی بۆ ڕاوێژی پزیشكی دەروونی.
ئـــەو وێنـــانەی كـــــە خەوی پێوە دەدین بــــــە پلـــەیـــەك (بـــــەجـــۆرێك) ئاشكرابوون كــــە پزیشك و دایكەكە پۆلیسیان لــــــە وێنەی بكوژەكە (كە لە خەوەكانی كچەكــــەدا دەردەكەوت) ئاگادار كردەوە, و بەهۆی ئەو سیفات و تایبەتمەندییانەوە پۆلیس بكوژەكەی گرت, و ئەو هەواڵانەش كە كچەكەیان ڕایگەیاندبوو تەواو ڕاست بوون !!!!!
كاریگەریی دڵ لە سەر مێشك:
بە بەردەوامی و بۆ ماوەیەكی درێژ زانایان لە وەڵامدانەوەی دڵی مرۆڤ بۆ نیشانە هاتووەكانی مێشك دواون، بەڵام ئێستا بۆیان دەركەوتووە كە پــــەیــــــوەندییەكــــە دینــامیكی و دوو ئاراستەیە, و هەر یەكە كار لەوی تر دەكات, توێژەرەوان چوار هۆكاریان ناو بردووە (باسكردووە) كە دڵ كاریان لە سەر مێشك پێ‌دەكات:
1- هۆكاری دەماریی: لەڕێ‌ی ترپە و ئیشاراتە دەمارییەكانەوە.
2- هـــۆكــــــاری كـیـمـیــایی: لـــــە ڕێ‌ی هۆڕمۆن و گوێزەرەوە دەمارییەكانەوە.
3- هۆكاری فیزیایی: بەهۆی شەپۆلی پەستانەكان لە دڵەوە.
4- هەروەها بە هۆی ووزەوە: لەڕێ‌ی بواری كارۆموگناتیسی دڵەوە.
بــواری كـــارەبــــایی دڵ 60جــــار بـــــەهێزترە لــــە هی مێشك, و بــــــوارە موگنــــاتیسییەكـــەشی (5000) جـــار بەهێزترە لــــــەو بــــــوارەی كـــە مێشك دروستی دەكات.
بواری كارۆموگناتیسی دڵ:
لە وێنەكەدا بواری كارۆموگناتیسی دڵ دەركەوتووە كە بەهێزترین ریتمی هەیە لە لەشی مرۆڤدا, و نەك بەتەنیا هەموو خانەیەكی لەش دەورە دەدات, بگرە بــــــۆ بــۆشایی چواردەوریشمان درێژ دەبێتەوە, و دەتوانرێت بواری كارۆموگنــــاتیسی دڵ بـــــەهۆی چەند ئامێرێكی هەستیـــــارەوە لــــــــە دووری چەند پێ‌یەكەوە بپێورێت.
ئــــەم تاقی كردنەوەیـــــــە چۆنێتی كـــــــارتێكردنی دڵی كــــــەسێك لــــــە شەپۆلەكــــــــانی مێشكی كەسێكی تر ڕوون دەكــــــاتەوە, كـــــاتێك بەریــــــەك دەكەون یـــــان لەیــــــەك نزیك دەبنەوە (بڕوانە شێوەی خوارەوە).
لای ڕاستی وێنەكە ئەو ساتەیە كە دوو كەسەكــــە دەستی یـــــەك دەگرن و ووزەی كارەبــایی لە دڵی یەكێكیانەوە (ب) بـــــــــــۆ مـێـشـكـی كــــــــەسی (أ) دەگــــــوێزرێتەوە, كـــــە دەكرێ لەڕێ‌ی هێڵكـــــاری ئەلیكتــــرۆنی مێشكییەوە (EEG) ببینرێت.
ووزەی دڵ:
هەنووكـــە یەكێك لـــــە زانایان لــــە زانكــــــۆی (ئــــەریزۆنــــا) سەرگـــــەرمی توێژینەوەیەكە لە سەر 300 كەس كە دڵی یەكێكی تریان بۆ چێنراوە، ئەو كار لەسەر تیۆری ووزەی دڵ دەكات (كــــــــــە ووزە و زانیـــــاری كــــــارۆ- موگناتیسییـــــــانە، دەگۆڕێنــــــەوە و كارلێك دەكەن لە نێوان دڵ و عەقڵدا), بەو جۆرەش لەوانەیە عەقڵی كــــەسی وەرگری دڵە گوێزراوەكـــــە نیشـــــانە كارۆموگناتیسییەكــــان لـــــــە دڵــــــــە بەخشراوەكە وەربگرێ، كـــــە ئەمەش توێژینەوە و هەوڵی ئاشكرا كردنی بنەما بایۆلۆجییەكانی ئەم دیاردەیە دەخوازێ, و ڕێژەی ئەو كەسانەی كە دڵیان بۆ گوێزراوەتەوە چەندە كە هەست بە گۆڕان لە كەسێتییان, یان سیستمی خواردن و تەنانەت لایەنی ئەخلاقیش دەكەن؟ ئەگـەر هـــاتوو دڵی بكوژێك یان تاوانبارێك یان كەسێكی هەڵس و كەوت چەوت بۆ یەكێكی هەڵس وكەوت ڕێك بگوێزرێتەوە, و دەبێت لـــــە ئەنجامی ئەم كردارە چی رووبدات ؟!
لـــــــە كۆتـــــاییدا لـــــەوەی گـــوزەرا دەگەینە ئەوە كـــــە قوڕئــــان هــــەق و راستییە, هـــــەروەك خـــوای گــــەورە وەسفی دەكات: [ڵا ێأْتِیهِ الْبَاطلُ مِن بَیْنِ ێدَیْهِ ۆڵا مِنْ خَلْفِهِ تَنزِیلٌ مِّنْ حَكِیمٍ حَمِیدٍ] (فصلت:24).
ئەم نیشانە و ڕووكارانە (ملامح) بەڵگەن لەسەر پەیوەندی دڵ بە كارە روحییەكان و بابەتە ئیمانییەكانەوە, ئەمـەش ڕەهــــەندێكی زیــــاترمــــان بـــۆ تێگـــــەیشتن لــــەو ئایــــەتە پیرۆزانـــەی سەرەوە دەداتێ: [أَفَڵا ێتَدَبَّرُونَ الْقُرْا‌نَ أَمْ عَڵی قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا] (محمد 24).
[ێوْمَ تَشْهَدُ عَڵیْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ ۆأَیْدِیهِمْ ۆأَرْجُلُهُم بِمَا كَانُوا ێعْمَلُونَ] (النور24).
سەر چاوە:
1- تەفسیری ئاسان بۆ تێگەیشتنی قورئان/ م. بورهان محمد أمین.
2- ئینتــەرنێت: سایتی (موسوعە الإعجــــاز العلمی فـی القــرا‌ن والسنة): (www.55a.net)/ بــــابەتی: (ذاكرة الخلایا… القلب لیس مجرد مضخة)/ لــە نووسینی: د. نهی أبـــو ریشە, كـــە سوودی لە زیاتر لە 15 سەرچاوەی نوێ‌یپزیشكی ئینگلیزی وەرگرتووە, كە تازەترین توێژینەوەی نوێ‌ی لەم بوارەدا لەخۆ گرتووە.
ئەم بابەتە لە ژ (9) ی گۆڤاری هەیڤ دا بڵاوكراوەتەوە
