جیاوازی نێوان سەركەوتن (العروج ) و بەرزبوونەوە (الصعود)

 

 جیاوازی نێوان سەركەوتن (العروج ) و بەرزبوونەوە (الصعود)

 

( فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ ؤمَنْ يُرِدْ أَنْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي السَّمَا‌ء كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَي الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ )(سورة الانعام الاية 125)
(ؤلَوْ فَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَابًا مِنَ السَّمَا‌ء فَظَلُّوا فِيهِ يَعْرُجُونَ لَقَالُوا إِنَّمَا سُكِّرَتْ أَبْصَارُنَا بَلْ نَحْنُ قَوْمٌ مَسْحُورُونَ)  (سورة الحجر 15)
(هُؤ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاؤاتِ ؤالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَؤي عَلَي الْعَرْشِ يَعْلَمُ مَا يَلِجُ فِي الْأَرْضِ ؤمَا يَخْرُجُ مِنْهَا ؤمَا يَنْزِلُ مِنَ السَّمَا‌ء ؤمَا يَعْرُجُ فِيهَا ؤهُؤ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ ؤاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ لَهُ مُلْكُ السَّمَاؤاتِ ؤالْأَرْضِ ؤإِلَي اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ)  (سورة الحديد الاية 4ـ 5)
(سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ ﴿١﴾ لِّلْكَافِرِ‌ينَ لَيْسَ لَهُ دَافِعٌ ﴿٢﴾ مِّنَ اللَّـهِ ذِي الْمَعَارِ‌جِ ﴿٣﴾ تَعْرُ‌جُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّ‌وحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُ‌هُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ ﴿٤﴾ فَاصْبِرْ‌ صَبْرً‌ا جَمِيلًا ﴿٥﴾ إِنَّهُمْ يَرَ‌وْنَهُ بَعِيدًا ﴿٦﴾ وَنَرَ‌اهُ قَرِ‌يبًا ﴿٧﴾ يَوْمَ تَكُونُ السَّمَاءُ كَالْمُهْلِ ﴿٨﴾ وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ ﴿٩﴾ وَلَا يَسْأَلُ حَمِيمٌ حَمِيمًا ﴿١٠﴾) (سورة المعارج الايات 1ــ 10)
لە سورەتی ئەنعامدا دەفەرموێ‌: “هەر كەسێ‌ خودا حەزبكا هیدایەتی بدا سنگی فراوان دەكا بۆ وەرگرتنی ئیسلام و كێش حەزبكا گومڕای بكا هێندە نەفەس تەنگی ئەكا وەك ئەوەی بەرەو ئاسمان سەربكەوێ‌ بەو شێوەیە خوا چەپەڵی لەسەر ئەوانە دادەنێ‌ كە باوەڕناهێنن.”
لەسورەتی حجریشدا دەفەرموێ‌: “ئەگەر دەرگایەكیان لەم ئاسمانە بۆ بكەینەوە و لێوەی خەریكی سەركەوتنبن، ئەوكاتەش دەڵێن چەواشەكراوین و ئێمە جادومان لێ كراوە.”
لە سورەتی حەدیدیشدا دەفەرموێ‌: “ئەوە خوایە كە ئاسمانەكان و زەوی لە شەش ڕۆژدا بەدیهێنا و لە پاش ئەوە لەسەر تەختی فەرمانڕوایی دامەزرا، هەرچی بە زەویدا ڕۆبچێ‌ و هەرچی لێوەی دەربێ‌ و هەرچی لە ئاسمان دابەزێ‌ و هەرچی پێداسەركەوێ‌ ئەو دەیزانێ‌، لە هەركوێ‌ بن لە گەڵتانە و بەكردەوەكانتان بینایە.”
لە مەعارجدا دەفەرموێ‌: “كەسێ‌ داوای كرد ئازارێ‌ بێتە بوون، بۆ ئەوانەی بێ باوەڕن هیچ لەمپەرێ‌ نییە لای خواوە خاوەن پلیكانەكان، فریشتەكان و جوبریل لە ڕۆژێكدا پێیدا هەڵەچن كە ڕێی پەنجا هەزار ساڵە، تۆ بەجوانی خۆڕاگرە، ئەوان ئەوە بەدوور دەزانن و ئێمە بەنزیكی دەزانین، ڕۆژێك ئاسمان وەك كانزای تواوە ئەنوێنێ‌ و شاخەكانیش وەك لۆكەی شیكراوە، هیچ دۆستی لە دۆستەكەی ناپرسێتەوە.”
لەم چەند ئایەتانەی سەرەوە ئەم ئاماژە زانستیانە وەردەگیرێ‌:
1/ سەركەوتن بۆ ئاسمانەكان دەبێتە هۆی هەناسە توندی، هەناسە توندی دەبێتە هۆی كۆبوونەوەی ماددەی زیان بەخش لە لەشدا.
2/ كەسی جادوولێكراو چاوبەستی لێ كراوە، كەسی مەسحور ئەوانەن كە ڕووی ڕاستی شتەكان نابینن.
3/ دوو جۆر سەركەوتن هەیە بۆ ئاسمان و خوا بەم دوو وشە باسی لێوە فەرمووە (الصعود، العروج) یەكەمیان سەركەوتنە ئیتر بە هێڵی ڕاست و ئاسۆیی بێت یان بە لاری، دووەمیان تەنها سەركەوتنە بە چەماوەیی و لاربوونەوە.
4/ لە نێوان ئاسمانەكان و زەوی دا دابەزین و سەركەوتن هەیە هەندێكی دیارە و هەندێكی تائێستە نازانرێ‌ و خوا بە هەمووی زانایە.
5/ ئاسمان زیاتر لە دەروازەیەكی تێدایە بۆ سەركەوتن.
6/ خێرایی بۆ سەركەوتن لەو دەرگایەوە پەنجا هەزار ساڵە لە ڕۆژێكدا.
7/ ئەم ژیانەی سەر زەوی كۆتایی دێت و ئەوكاتەش ئاسمانەكان وەك كانزایی تواوەیان لێ دێت ئەو شاخە سەخت و بڵندانەش وەك خوری شیكراوە دەبن.
ئەوەی لێرەدا دەمانەوێت باسی لێوە بكەین ئایا لەو ئاماژە زانستیانەی قورئان چەندێكی بۆ جیهان سەلماوە؟! ئێمەی باوەڕدار بە قورئان باوەڕمان بە هەمووی هەیە وەك ئەوەی بەچاو بیبینین، بەڵام خوا ویستی وایە نیشانەكان و توانا و گەورەیی خۆی بۆ هەموو جیهانەكان بسەلمێنێ‌.
تا ماوەیەكیش پێش ئێستە زانایان بە دەرەوەی زەویان دەوت بۆشایی ئاسمان، بەڵام ماوەیەكی زۆر نییە بۆیان دەركەوتووە ئاسمان بۆشایی تێدا نییە و هەموو كەون بینایەكی تۆكمەیە ڕێك وەك ئەوەی خوا وەسفی ئاسمانی پێ دەكات (والسما‌ء بینا‌ءً).
جا ئەگەر مرۆڤ بیەوێ‌ بەناو ئەم بینا گەورەدا گەشت بكات پێویستی بەدەسەڵاتێكی زانستی وەهایە كە بتوانێت لە ڕێگرەكان دەرباز بێت، وەك لە پێشەوە باسی ئاگر بارانەكەمان كرد كە یەكێكە لە مەقلەبەكانی ئەو گەشتە لێرەشدا باسی چەند مەقلەب و ڕێگرێك دێتە كایەوە ئەوانیش:
كەمبوونەوەی ئۆكسجین و دروست بوونی تەنگە نەفەسی، سەركەوتن بەلاری و چەمانەوە چونكە بوونەوەر بۆشایی نییە و پێویستە پلە بە پلە و بە لاربونەوەیی پیایدا سەركەوێ، ئەو بینا تۆكمەیە چەند دەرگای هەیە و دەبێت لەو دەرگایانەوە هەوڵی سەركەوتن بدەی.
زانست دەریخستووە كە هەموو بارستاییەك هەرچەندە گەورەش بێت ناكرێ‌ بە هێڵێكی ڕێك لە بونەوەردا ببزوێ‌ بەڵكو ئەبێت بەشێوەی لار بووەوە ببزوێ‌.
هەروەها هەر بەچوونە دەرەوە لە زەوی ئیتر چاوەكان وەك چەواشە كرابن، بوونەوەر هەمووی تاریكە تەنها چەندەها پەڵەی شین دەبینرێ،‌ تەنانەت خۆریش بەو گەورەییە زۆر بچوك و بێ‌ تیشك دەرئەكەوێ‌، واتە ئەگەر مرۆڤ لە ڕۆژی ڕوناكدا سەركەوێ‌ هەر بە دەرچوونی لە زەوی تووشی تاریكی بوونەوەر دەبێتەوە خۆریش تەنها لەو نیوەی زەوی كە ڕۆژە ڕووناكە، ئیتر كەون هەموی تاریكە زانایان ڕێژەی ڕووناكی زەوی بەرامبەر بە دووری زەوی لە خۆرەوە یەكسانە بە (200) كیلۆمەتر/(150000000) كیلۆمەتر واتە نزیكەی (1/75000) و ئەگەر ڕێژەكەی بەرامبەر ئەوەندەی كە لە كەون ناسراوە ئەوا ئەوا ئەو ڕوناكییە بە هیچ هەژمار دەكرێ‌ بۆیە خوای گەورەش بەدوای كردنەوەی دەرگاكە پیتی عەتفی (ف) ئەهێنێ‌ (فظلوا فیه..) كە بۆ خێراهاتنە و ئاماژەیە بە كەمی ئەندازەی ڕووناكی.
هەر لێرەدا ئیعجازێكی تر هەیە ئەویش ئەوەیە خوای گەورە فەرموویەتی سوێند بە ڕۆژ كە ڕووناكی خۆر دەردەخات (والنهار اذا جلاها) كە بەڵگەیە لەسەر ئەوەی تەنها ڕۆژ بوون واتە ئەو نیوەی زەوییەی كە ڕووی لە خۆرە تیشكی خۆری تیا دیارە ئەگین لەوە دەرچێ‌ تیشكی دەرناكەوێ‌ با گەرماكەیشی بگاتە بیست ملیۆن پلەی سەدی چونكە تەنها تیشكی نەبینراو بەرهەم دێنێ‌ وەك تیشكی گاما و تیشكی سەر و وەنەوشەیی.
كەواتە زۆربەی زانستەكانی ئەم ئایەتانە لەلایەن زانایانی دوور لە دینەوە سەلمێنراوە و ئەوەی ماوە هاتنی كۆتایی ژیانی دونیایە بەو شێوەیەی خوا باسی فەرمووە بێگومان ئەوانەش وەك خۆی دەبینرێ‌ دەسا با قورئان تەدەبر بكەین لێوەی فێری زانستە جۆراو جۆرەكان بین و پێی سەركەوین چونكە كەلامی خوای زانا و دانا و ئاگادارە.