باران شەو و ڕۆژ  دەبارێت

 

                                                                 جەمال موحەمەد ئەمین

 

پێغەمبەری ئیسلام موحەمەد ( درودی خوای لێبێت ) ئەو كەسایەتیە گەورەیەیە، كە لە لایەن خواوە بۆ سەرجەمی مرۆڤەكان نێردراوە و تا ڕۆژی دوایی دوا پێغەمبەری خوایە بۆسەرجەمی مرۆڤایەتی،بۆیە  سەرچاوەی هەموو فەرموودە و فەرمایشتەكانی لە خواوەیە و سروشی خواییە و هەردەم دەبێت ڕاست دەرچێت ( و ماینطق عن الهوی ان هو الا وحی یوحی ) .
زۆرن ئەو فەرموودانەی پێغەمبەری ئیسلام، كە لەم سەردەمەدا شایەتی لە سەر ڕاستێتی پێغەمبەرایەتیی ئەو كەسایەتیە گەورەیە دەدەن، لە نێو ئەو فەرموودانەدا فەرموودەیەك هەیە، كە زۆر سەرسوڕهێنەو باس لە باران دەكات، كەس ناتوانێت ئەو پێشبینیە بكات ئەگەر لە لایەن خوای بەدیهێنەوە نەنێردرابێت، بەڵام لە پێشدا با لەڕووی زانستییەوەتیشكێك بخەینە سەر باران.
 لە سەدەی حەوتەمی زاینیدا ئەستێرەناسەكان ئاژانسی بڕواپێكراوی هەواڵەكانی كەشناسی بوون. ئەوان وایان دانابوو، كە باران بەهۆی بوونی هەندێك ئەستێرە لە باری دیاریكراودا، كە بە بورج ناوزەد كرابوون دەبارێت  و هەندێكیان وای بۆدەچوون كە باران بژێوییە و لە لایەن خواوەندەوە بۆ مرۆڤ دەنێررێت، بەڵام هەر بە هاتنی پێغەمبەری خۆشەویستمان ئەو بیروبۆچوونانەی ڕەتكردەوەو بیركردنەوەی زانستی لە مێشكیاندا چاندو ڕوونی كردەوە، كە باران و هەورەگرمە و هەورە بروسكە و خۆر و مانگ گیران و ئەوانی تر هەموویان بەڵگەن لە سەر دەسەڵات و گەورەیی خوای باڵادەست و هەموو دیاردە سروشتییەكان بە پێی فەرمانی خوای بەدیهێنەریان بەڕێوەدەچن .

لە شارستانێتی گریكەكاندا خەڵكی بارانیان بە تووڕەبوون و غەزەبی خوا دادەنا ، كە ئەوەش ئەفسانەیەكی تری ئەو كاتەی ئەوروپا بووە، بۆ ئەوەش پەیكەری تایبەتیان داتاشیوە.

تێڕوانینی زاناكانی ئەمڕۆ بۆ باران :

هەموو زاناكانی ئەم سەردەمە جەخت لەوە دەكەنەوە، كە باران دیاردەیەكی سروشتی زۆر ڕیكوپێك و ئاڵۆزە و بۆ دروستبوونی هەر دڵۆپێكی باران چەندین یاسای فیزیایی ئاڵۆز ڕۆڵ دەبینێت، بەڵام ئەوەی ئێستا نوێ‌ بێت ئەوەیە، كە بەهۆی مانگە دەستكردەكانەوە دەركەوتووە، باران بە شێوەی بەردەوام لە شوێنە جیاجیاكانی سەر زەویدا دەبارێت، بە پێی ئەو مانگە دەستكردانە و بە پێی قسەی زاناكان بەردەوام ئاسمانی زەوی داپۆشراوە بە هەور و لە هەموو چركەیەكدا هەورە بروسكە ڕوودات، كە ئەویش بەڵگەی باران بارینە، بۆیە بەردەوام باران لە سەر ڕووی زەوی دەبارێت !!   
بەشەكانی گۆی زەوی ئاڵوگۆڕری چوار وەرزەكان دەكەن، كاتێك لە نیوەی باكوری زەوی هاوین دەبێت لە نیوەی باشوری زستان دەبێت و هەروەها ….. واتە هیچ كاتێك نامێنێتەوە، كە لە ناوچە جیاجیاكانی سەر ڕووی زەوی بارانی تێدا نەبارێت، هەروەها زۆربەی ئەو بارانانەش دەچنە نێو دەریاكانەوە، ئەمانەش ڕاستیی زانستیین .

دەبا بزانین پێغەمبەری ئیسلام موحــــەمەد( درودی خوای لێبێت ) لەو بارەیەوە چی دەفەرموێت : (ما من ساعة من لیل ولا نهار إلا السما‌ء تمطر فیها یصرفه الله حیث یشا‌ء) [رواه الحاكم]. 
ئەم فەرموودەیە جەخت لە ڕاستییەكی زانستی دەكاتەوە، ئەویش ئەوەیە كە هیچ كاتێك نییە بە درێژایی شەو و ڕۆژ بارانی تێدا نەبارێت، مانگە دەستكردەكانیش ئەمڕۆ ئەو ڕاستییە زانستییەیان بە ڕوونی دەرخستووە !!
خوای گەورە دەفەرموێت : (ۆهُۆ الّذِی أَرْسَڵ الرِّێاحَ بُشْرًا بَیْنَ ێدَیْ رَحْمَتِهِ ۆأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَا‌ءِ مَا‌ءً طهُورًا (48) لِنُحْیِێ بِهِ بَلْدَەً مَیْتًا ۆنُسْقِێهُ مِمَّا خَڵقْنَا أَنْعَامًا ۆأَنَاسِیَّ كَثیرًا (49) ۆڵقَدْ صَرَّفْنَاهُ بَیْنَهُمْ لِێذَّكَّرُوا فَأَبَی أَكثَرُ النَّاسِ إِلَّا كُفُورًا) [الفرقان: 48-50].
لە ڕاڤەی بەغەویدا هاتوە ( و لقد صرفناە بینهم ) بە مانای باران دێت، كە ئاڵوگۆڕی پێدەكات لە نێوان ناوچەكاندا.
ئیبن ئیسحاق و ئیبن جەریح و موقاتل و ئیبن مەسعود هەموو دەڵێن : هیچ ساڵێك لە ساڵێكی تر بە باران تر نابێت، بەڵام خوای گەورە ئەو ڕۆزییەی دابەشكردوە، كەلە ئاسماندایە، لەم وڵاتە بڕێك دەبارێنێت و لەوی تر بڕێكی تر و هەركات ویستی لەمیان دەبڕێت و دەیدات بە لایەكی تر ئەگەر گوناح و تاوان لەو شوێنەدا زۆر بوو.
پێغەمبەر( درودی خوای لێبێت) لە ژینگەیەكی بیاباناویدا دەژیا و نە مانگی دەستكرد و نە كامێرای وێنەگرتن و نە هەواڵنامەی كەشناسی لە لا نەبووە، هەروەها هیچ هۆكارێك بۆ پێشبینیكردن لە بارانبارین نەبووە، خۆ دەیتوانی قسەیەكی وا بكات، كە نەتەوەكەی پێی قایل بن، بەڵام چۆن قسە لە ڕووداوێك یان دیاردەیەك دەكات، كە بە سەدان ساڵ دوای خۆی دەدۆزرێتەوە، ئەگەر ئەوە وەحی خوایی نەبێت, ئەگەر ئەوە نەبێت ئەو چ پێویستی بەوەیە، كە باس لە دیاردەیەك بكات كە لەم سەردەمە و لە داهاتوودا دەدۆزرێنەوە .

با بزانین ڕووەكانی ئیعجاز لەو فەرموودەی پێشوو كامانەن :
1- فەرموودەكە لە چەند وشەیەكی كورت و پاراودا باس لە ڕاستییەكی زانستی دەكات: (ما من ساعە من لیل ولا نهار إلا السما‌ء تمطر فیها یصرفه الله حیث یشا‌ء ) سەرنجبدەین، كە چۆن ئەو پێغەمبەرە مەزنە ڕاشكاوانە هەواڵێك دەدات كە پاش 14 سەدە زیاتر بە شێوەی پراكتیكی بۆ مرۆڤ دەردەكەوێت  هەواڵدانەكەش لە كوێدا دەبێت لە ژینگەیەكی بیاباناوی وشك و برنگدا و لە ناو گەلێكی دوور لە زانست و تەكنیكدا !!!
2- پێغەمبەر(درودی خوای لێبێت ) دەربارەی پرسێكی زۆر گرنگ قسە دەكات كە ڕاستییەكی زانستییە دەربارەی باران و ئاوی سەر ڕووی زەوی، وەك دەفەرموێت ( یصرفه الله حیث یشا‌ء ) واتە خوای گەورە بۆ هەر شوێنێك بیەوێت دەیبات, سەیر لێرەدا ئەوەیە، كە ئەمڕۆ چەندین سەرچاوەی زانستی گەورە هەن، باس لە سیستمێكی ورد دەكەن بۆ خولی ئاو لە سروشتدا و زاناكان جەخت لە جێگیری بڕی باران دەكەن لە سروشتدا، هەروەها ئەو ئاوانەش دابەش دەبن بە سەر ڕووبار و دەریا و دەریاچەكان و بە سوێر و شیرینیانەو و بەشێكیشی دەگاتە قوڵایی زەوی و دەبێتە ئاوی ژێر زەوی .
3- ڕوویەكی تری ئیعجازی تری فەرموودەكە، ئەوەیە كە كەسێك نەبووە بتوانێت بەرپەرچی موحەمەد(درودی خوای لێبێت) بداتەوە نە لە سەردەمی خۆیدا، كە پێی بڵێن باران چییە و كوا باران خۆ ئێمە لە ژینگەیەكی بیاباناوی وشكداین و تۆ چیت داوە لەو باسی بارانبارینە، نە لەم سەردەمەدا كە ناحەزی هێجگار زۆرە ئەمەش هەمووی بەڵگەی ئیعجازی فەرموودەكەیە .
4- ئیعجازێكی دیكەی فەرموودەكە ئەوەیە، كە خوای گەورە ئەو فەرموودەیەی پاراستووە و بێدەستكاری وەك خۆی ماوەتەوە، هەرچەندە بەدرێژایی سەدان ساڵ پێچەوانەی ڕاستییەكانی ئەو سەردەمانەبووە، لەو ماوە زۆر دوور و درێژەی كە بە سەریدا تێپەڕیوە موسڵمانان ئەم فەرموودەیەیان پاراستووە و لە ڕاستگۆیی پێغەمبەرەكەیان دڵنیابوون.
5- پرسیارێك بۆ ئەوانەی، كە نكوڵی لە پێغەمبەرایەتیی موحەمەد (درودی خوای لێبێت) دەكەن و دەڵێن ئەو قورئانی داناوە تا ناوبانگ ودەسەڵات پەیدا بكات،  ئەگەر وایە بۆچی باس لە ڕاستییەكی زانستی دەكات، كە بۆ سەردەمانێك لەوانەیە هیچی نەگەیاندبێت ؟ بۆ باسی شتی تایبەتی خۆی نەكردوە، ئەگەر ناوبانگ و خۆدەرخستنی ویستبێت ؟؟

1- Water Cycle, USGS.
2- www.nasa.gov
3- Water resources, http://en.wikipedia.org/wiki/Water_resources
4- Martin A Uman, All About Lightning, Courier Publications, 1987.