پەیوەندییەكی سەرسوڕهێنەر لە نێوان سورەتی (یوسف) و سورەتی (القصص)

پەیوەندییەكی سەرسوڕهێنەر لە نێوان

سورەتی (یوسف) و سورەتی (القصص)

و: داليا جه‌لال عه‌لی

بیرۆكه‌ی ئه‌م كورته‌ بابه‌ته‌ سه‌رچاوه‌ی لە ئایه‌تێكی سەرەتای سورەتی (یوسف)ه‌ وه‌ وه‌رگرتووه‌، كه وشەی (القصص) هاتووە: (نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْكَ أَحْسَنَ  الْقَصَصِ)، هه‌روه‌ها سورەتێكی تريش هه‌یه‌ له‌ قورئانی پیرۆز به‌ ناوی سوره‌تی (القصص).

ئه‌مه‌ بووه‌ هۆی ئەوەی بەراوردێك لە نێوانیاندا بكەم: به‌ نموونه‌ لە سورەتی (یوسف)دا باس لە باوك دەكرێ‌، بۆیه‌ ئەو كەسەی دەيخوێنێتەوە لەبەرئەوەی جەخت لە باوك كراوەتەوە ئەو پرسیارەی بۆ دروست دەبێ‌ ئەی دایك لە كوێیە؟ بەڵام لە سورەتی (القصص)دا باس لە دایك دەكرێ‌, بۆیه‌ چونكە جەخت لە دایك كراوەتەوە پرسیار ده‌كرێ ئەی باوك لە كوێيە؟: (وَأَصْبَحَ فُۆَادُ أُمِّ مُوسَی فَارِغًا), وەك ئەوەی خواى گه‌وره‌ بیەوێ‌ له چیرۆكی (يوسف)دا جەخت لەسەر باوك بكات و لە سوره‌تی (القصص)يشدا جەخت لەسەر دایك بكات.

سورەتی (یوسف) باس لە باوكێك دەكات سۆز و خۆشەویستی خۆی بۆ كوڕەكەی دەردەبڕێ‌: (قَالَ يَا بُنَیَّ لَا تَقْصُصْ رُؤيَاكَ عَلَی إِخْوَتِكَ فَيَكِیدُوا لَكَ كَیْدًا), بەڵام سورەتی (القصص) باس لە سۆز و خۆشەویستی دایكێك بۆ كوڕەكەی دەكات: ( وَأَصْبَحَ فُؤَادُ أُمِّ مُوسَی فَارِغًا).

(يوسف) خرایە ناو بیرى ئاو: (وَأَلْقُوهُ فِی غَيَابَتِ الْجُبِّ), (موسا)ش بە هەمان شێوە خرایە ناو ئاو (فَأَلْقِیهِ فِی الْيَمِّ وَلَا تَخَافِی وَلَا تَحْزَنِی), به‌ڵام دابڕانی نێوان باوك و كوڕ له سوره‌تی (یوسف)دا ماوەكەی ساڵانێكى زۆر دەخایەنێت (یابنی اِذهبوا فتحسسوا من یوسف وأخیە), بەڵام دابڕانی نێوان كوڕ و دایك ماوەیەكی كورت, تەنها چەند كاتژمێرێك دەخایەنێ‌: (فَرَدَدْنَاهُ إِلَی أُمِّهِ كَیْ تَقَرَّ عَیْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ).

لە چیرۆكی (یوسف)دا هۆكاری دابڕانەكە براكانییەتی: (إِذْ قَالُوا لَيُوسُفُ وَأَخُوهُ أَحَبُّ إِلَى أَبِينَا مِنَّا وَنَحْنُ عُصْبَةٌ), بەڵام لە (القصص)دا خوشكەكەی هۆكاری گەیاندنەوەیان بوو: (وَقَالَتْ لِأُخْتِهِ قُصِّيهِ فَبَصُرَتْ بِهِ).

(یوسف) لە بنی بیر دەردەهێننە دەرەوە, (موسا)ش لە ئاوەكەی دەهێننە دەرەوە, (یوسف) سەلامی خوای لێبێت دەگەیەننە كۆشك لە (میسر) بە هەمان شێوە (موسا)ش (سەلامی خوای لێبێت) گەیەنرایە كۆشك لە (میسر).                      (یوسف) پیاو هەڵی دەگرێتەوە و (موسا) ژن هەڵی دەگرێتەوە, بەڵام هەردووكیان وتیان: (عَسَى أَنْ يَنْفَعَنَا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَدًا). (یوسف) لە دوای چوونە كۆشك كرایە ئەمیر بەڵام (موسا) كرایە غوڵام، كەواتە لە هەردووكیاندا دوو هەڵبژاردە بوو, وەك كوڕ یان خزمەتكار.

(یوسف) لە نێو ماڵدا تاقیكرایەوە: (وَرَاوَدَتْهُ الَّتِي هُوَ فِي بَيْتِهَا عَنْ نَفْسِهِ)، بەڵام (موسا) لە دەرەوەی ماڵ تاقیكرایەوە: (فَوَكَزَهُ مُوسَى فَقَضَى عَلَيْهِ)، (یوسف) بە داوێن پیسيی تاقیكرایەوە، لە كاتێكا (موسا) بە كوشتن تاقیكرایەوە. (یوسف) نه‌كەوتە هەڵەوە: (وَلَقَدْ رَاوَدْتُهُ عَنْ نَفْسِهِ فَاسْتَعْصَمَ) به‌ڵام زیندان كرا (لَيَسْجُنُنَّهُ حَتَّى حِينٍ)، له‌ كاتێكدا (موسا): كەوتە هەڵەوە, ئەوە بوو كه‌سه‌كه‌ی كوشت بۆیه‌ فه‌رمووی: (قَالَ رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ), به‌ڵام له‌ ده‌ست فیرعه‌ون ده‌رباز بوو(فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ)، واته: بێتاوان دەچێتە زیندانەوە ‌و تاوانبار ڕادەكات. لە چیرۆكی (یوسف)دا شایەتێك هەیە لە كەسوكاری ژنەكەیە: (وَشَهِدَ شَاهِدٌ مِنْ أَهْلِهَا) به‌ڵام شایەتیەكەی لە بەرژەوەندی (یوسف)ه، لە چیرۆكی (موسا)دا ئەوەی لە كەسوكاری خۆی بوو هانای بۆ برد و له‌سه‌ر ئه‌و كه‌سێكی له‌ ده‌ست كوژرا: (فَاسْتَغَاثَهُ الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ), كه‌چی شایەتیەكەشى لە دژیەتی.

چیرۆكی (یوسف) لە دەره‌وەی میسر دەست پێ ده‌كات  ‌و لە (میسر)دا كۆتایی دێت, به‌ڵام چیرۆكی (موسا) لە (میسر) دەستی پێكرد ‌و لە دەره‌وەی میسر كۆتایی هات، به‌م شێوه‌یه‌ به‌راورد له‌ نێوانیاندا زۆر زۆره‌ و سه‌رسوڕهێنه‌ره‌, بە لێكدانەوەی ئەم دوو چیرۆكە نزیكەی سەد بەراوردم له‌ نێوانیاندا دۆزییه‌وه‌‌، ئه‌مه‌ش‌ هه‌مووی به‌هۆی بیركردنه‌وه‌ له‌ ئایه‌تێك لە سەرەتاى سورەتی (یوسف)دا كه دەفەرموێت: (نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ) و بە پێكەوە بەستنی تەنها ئەو وشەیە بە سورەتی (القصص)ەوە.

سه‌رچاوه‌: