هەیڤ بۆ ؟

د. مەریوان ئەحمەد ڕِەِشید

قورئان موعجیزەی كۆتا پێغەمبەری ئەم زەوییەیە، كتێبی ئاینی پیرۆزی ئیسلامە، ئاینێك كە كۆتا ئاینە ئاسمانییەكانە…ئاینێك كە پتر لە هەزار و چوارسەد ساڵە كۆمەڵگەی مرۆڤایەتی ئاشنایە پێی و هەتا ئەم كۆمەڵگایە ژیانی بۆ نوسرابێ پرشنگی ئەم هەسارەیە لە قورئان و سوننەتەوە سەرچاوە دەگرێ، چونكە بوارەكانی ژیان لە ڕابردوو و ئێستا و داهاتوودا لە چوارچێوەی ئەم قورئانەدا بەچاكی خۆی بینیوە و دەبینێتەوە.

 

ئەمڕۆی دونیای زانست و لێكدانەوە زانستییەكان زەمینەیەكی لەبارە بۆ ئەقڵەكان كە چاكتر و شیاوتر مامەڵە لەگەڵ گەورەیی و بەرزیی قورئاندا بكەن، بۆچی نا؟ قورئان لەسەردەمێكی وادا هاتبێ كە زانست و تەكنەلۆجیا هیچ ڕۆڵێكی لە پێشخستنی كۆمەڵگادا نەبووبێ یان لانی كەم وەكو ئەمڕۆ نەبووبێـتە سنوری جیاكردنەوەی گەلان، لەكاتێكی ئاوادا سەدان ئایەت لەم پەیامە پیرۆزە باس لە زانست و ڕۆڵی زانست و كاریگەریی لەسەر مرۆڤ و كۆمەڵگەكەی بكات، ئەبێت ئەو پەیامە چەند گەورە بێت؟ ئەمە لەكاتێكدا كەیەكەم وەرگرانی ئەم پەیامە كەسانێكی دوور لەم بوارە بوون و خودی سەروەری ئەم پەیامەش پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) مرۆڤێكی نەخوێندەوار بێت و ململانێش لە ناوچەكەدا لە بورای ئەدەب و ڕەوانبێژی و دەقە شیعرییەكاندا ڕەنگی دابووەوە … ئایا خۆی لەخۆیدا موعجیزەیەكی گەورە نییە كە باسە زانستییەكان بێتە كایەوە، باس لە بوارە جیاجیاكانی زانستی گەردوون و فیزیا و زەوی ناسی و كەشناسی و …هتد. بكرێ.

 

گەر پەروەردگاری خاوەن ئەم قورئانە ئەم ڕاستییانە ڕانەگەیەنێت كێ‌ لەو سەردەمەدا پەی پێ دەبات، ئەوەتا لەقورئاندا ئایەتی (فأتوا بسورە من مثلِهِ…)  لەگەڵ ئایەتی پیرۆزی (والسما‌ء بنیناها بأید وإنا لموسعون) دوو نمونەی بواری ئەدەبی و زانستییە كە لەوكاتەوە كۆمەڵگا پێیان ئاشنایە.

 

دەبێت كۆمەڵگایەكی ئەو سەردەمە چی زانیبێ لە فراوانبوونی ئاسمان و دووركەوتنەوەی تەنە گەردونییەكان كە ئەو ئایەتەی سەرەوە ئاماژەی پێدەكات… درك كردن بە كارێكی ئاوەها لە سەردەمانی پێش خۆیاندا مەحاڵ بووە و لێكدانەوە گەردوونییەكان سادە و ساكاربوون و هەرگیز بەوجۆرە وا باسیان لێوە نەكراوە، زانایان و فەیلەسوفەكانی پێش ئیسلام نەیانتوانیوە ئەو ڕەچكەیە بشكێنن و بابەتی لەو شێوەیە بوروژێنن.

 

گەر تەماشای كتێبەكانی گەردوونزانی بكەین و لێكدانەوەكانی بەتلیمۆس و هیبارخۆس و چەندینی تر هەڵسەنگێنین بۆمان دەردەكەوێت كە كارەكانیان چەند سنوردار بووە.

 

فراوانبوونی گەردوون بە پیشكەوتن و زانست و تەكنەلۆژیا لەم ساڵانەی دواییدا پەی پێ‌بــرا … لەكۆتایی بیستەكانی سەدەی پێشوودا (ئەدوین هابڵ) بەهۆی تەلەسكۆبەوە و بەپشت بەستن بەیاسایەكی فیزیایی گەیشتە ئەو ئەنجامەی كە گەردوون لە فراوان بووندایە … ئایا ئەوە موعجیزەیەكی گەورە نییە كە قورئان لەو كاتەدا باس لە فراوانبوونی گەردوون بكات؟.

 

 كاتێك قورئان باس لە كەرتبونی مانگ (هەیڤ) دەكات (إقتربت الساعة وانشق القمر), چەند ئیعجازێكی زانستی گەورەیە كە زانایانی سەردەمی ئەمڕۆی زانست و تەكنەلۆژیا باوەڕ بەم ڕاستییە دەكەن كە ڕۆژێك لە ڕۆژان پاشكۆی هەسارەكەمان (هەیڤ) كەرتبووە و جێ‌ی خۆیەتی ئێمەش یەكەم گۆڤاری ئیعجازی زانستی بەم ناوەوە ناوبنێین كە زمانحاڵی (ناوەندی كوردستانە بۆ ئیعجازی زانستی لە قورئان و سوننەتدا).

 

لێرەدا پیرۆزبایی لە خۆمان و خوێنەرانی بەڕێز دەكەین كە بۆ یەكەم جار بە زمانی كوردی گۆڤارێك ئەم بوارە گرنگە بەسەر بكاتەوە و خوازیارین كە بە پێشنیار و بەشدارییەكانتان زیاتر گۆڤارەكەمان دەوڵەمەند بكەن تا بە بەهەموو لایەك بتوانین خزمەت بەبواری ڕۆشنبیری و زانستی گەلەكەمان بكەین.

ئەم بابەتە لە گۆڤاری هەیڤ ژمارە (1) دا بڵاوكراوەتەوە