زیندەوەرانی تری زەوی و باڵدارەكانیش وەك ئێمە میللەتن:

زیندەوەرانی تری زەوی و باڵدارەكانیش وەك ئێمە میللەتن:

( وَمَا مِن دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا طَائِرٍ يَطِيرُ بِجَنَاحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثَالُكُم ۚ مَّا فَرَّطْنَا فِي الْكِتَابِ مِن شَيْءٍ ۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ ﴿٣٨﴾) .( سورە الانعام الایە 38)
(قِيلَ يَا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلَامٍ مِّنَّا وَبَرَكَاتٍ عَلَيْكَ وَعَلَىٰ أُمَمٍ مِّمَّن مَّعَكَ ۚ وَأُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُم مِّنَّا عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿٤٨﴾ ) .( سورە هود الایە 48)
لە سورەتی (الانعام)دا: “هەر زیندەوەرێك لەسەر زەوی و هەر مەلێ‌ كە بە دوو باڵەكەی دەفڕێ‌ وەك ئێوە میللەتن، لەم پەڕاوەدا هیچ شتێكمان نەبواردووە و پاشان هەمووشی بۆ لای خاوەنەكەیان دەگەڕێنەوە.”
لە سورەتی (هود)یشدا دەفەرموێ‌: “بە نوح وترا ئەی نوح بە سەلامەتی و پیرۆزی ئێمە بەسەر تۆ و لەسەر ئەو ئوممەتانەی هاو سەفەرت بوون دابەزە هەندێكیش ماوەیەك مەودای ژیانیان پێ دەدەین و پاشان لای ئێمەوە توشی سزای بە ئازار دێن (به‌هۆی لاری و بێ برواییانه‌وه‌).”
لەو دوو ئایەتەی سەرەوە بە ڕاشكاوی و بە ئاماژەی قورئانی موعجیزە باسی ئەوە دەفەرموێ‌ كە زینەوەران میللەتانن وەك مرۆڤ. واتە: یاسا و ڕێسا و یەكتر ناسین هەیە لە نێوانیاندا و لە نێوان خۆیشیاندا لەیەك حاڵی دەبن، لە مەملەكەتی خۆیاندا خاوەنی كار و یاساكانی ژیانن.
لێرەدا وەك نموونەیەك بۆ ئەو هەموو میللەتانە باسی میللەتێك دەكەین كە سورەتێكی قورئانیان بە ناوەوە هەیە، خوای گەورە قسەی ئەوانی لەناو قورئانەكەیدا باس كردووە ئەویش (النمل)ە واتە: مێروولە. زۆربەی زانایان لە كاتی توێكاری مێروولەدا تەنها ئەوەیان بۆ دێ‌ بڵێن خالقێكی زۆر گەورە ئەم مێروەی خوڵقاندووە، زۆر سەرسامن بە مێروولە.مێروولە مێشكی بەئەندازەی میلیلترێك موكەعەبە. سەنتەرەكانی دەماری و خانە هەستیارەكانی تێدایە، مێروولە دەبیسێ‌ و دەبینێ‌ و بۆن دەكات، لە زیرەكترینی مێرووەكانە دڵی لەناو سینەیدا نییە! بەڵكو لە كۆتایی لە شیدایە، شەش پێی هەیە و بە پێكانی دەبیسێ‌، هەرچەندە كونی گوێیشی هەیە، كۆئەندامی هەرسی هەیە (دەم و قورگ و گەدە).

زانایان پاش دیراسەی دوور و درێژ سەلماندویانە كە مێروولە لە هەموو مێرووەكانی تر زیاتر بە ڕێكخراوی كارەكانیان ئەنجام دەدەن، پەیوەندیان بەیەكەوە لە ڕێگەی دەردراوێكی تایبەتەوەیە كە هەموو مێروولەكان دەیناسنەوە و بە هەموو ڕێگاكانیاندا دەیڕێژن.
لە هەمووی گرنگتر ئەوەیە ئەو مێروولەیەی بەر پرسە لە ئاگاداركردنەوە و فەرمان و بەرگری لە دەستە مێروولەی مێینەیە و قورئانیش فەرموویەتی: ( حَتَّىٰ إِذَا أَتَوْا عَلَىٰ وَادِ النَّمْلِ قَالَتْ نَمْلَةٌ يَا أَيُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَسَاكِنَكُمْ لَا يَحْطِمَنَّكُمْ سُلَيْمَانُ وَجُنُودُهُ وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ﴿١٨﴾ فَتَبَسَّمَ ضَاحِكًا مِّن قَوْلِهَا وَقَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَدْخِلْنِي بِرَحْمَتِكَ فِي عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ ﴿١٩﴾ وَتَفَقَّدَ الطَّيْرَ فَقَالَ مَا لِيَ لَا أَرَى الْهُدْهُدَ أَمْ كَانَ مِنَ الْغَائِبِينَ ﴿٢٠﴾ لَأُعَذِّبَنَّهُ عَذَابًا شَدِيدًا أَوْ لَأَذْبَحَنَّهُ أَوْ لَيَأْتِيَنِّي بِسُلْطَانٍ مُّبِينٍ ﴿٢١﴾ فَمَكَثَ غَيْرَ بَعِيدٍ فَقَالَ أَحَطتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ وَجِئْتُكَ مِن سَبَإٍ بِنَبَإٍ يَقِينٍ﴿٢٢﴾) (سورە النمل)
واتە مێروولەیەكی مێینە وتی: “ئەی مێروولەكان بچنە ناو لانەكانتان نەك سولەیمان و لەشكرەكەی تێكتان بشكێنن لەكاتێكدا كە هەست بە ئێوە ناكەن.
سولەیمان نەرمە پێكەنینێكی كرد لە قسەی مێروولەكە و وتی خوایە یارمەتیم بدە تا سوپاسگوزاری ئەو نیعمەتانەبم كە بە خۆم و دایك و باوكمت بەخشیوە، یارمەتیم بدە كاری چاك بكەم و بەڕەحمەتی خۆت من بە كەسە چاك سازەكان بژمێرە. سولەیمان باڵندەكانی بەسەركردەوە وتی: ئەوە بۆ من پاپو سولەیمانە نابینم یان لە نەهاتووەكانە، دەبێ‌ سزای بە ئازار بچەژێ‌ یان سەری دەبڕم یان دەبێت بیانوویەكی ڕوونی نەهاتنەكەیم بۆ بهێنێ‌، پاش كەمێ‌ پاپو وتی: هەواڵێكم زانیوە تۆ نەتزانیوە و لە سەبەئەوە هەواڵێكی بێ پەردەم بۆتهێناوە.