سەرنجدان لە ئاوو باران
سەرنجدان لە ئاوو باران
سوڕی ئاو لە سروشتدا یەكێكە لەبەڵگە پڕ حیكمەت و گرنگەكانی پەروەردگار زۆر بە وردیی و بەڕێك و پێكی ئاوی دەریاكان دەبن بەهەڵم و پاشان وەك هەور بە ئاسمانەوە دەبینرێن و كاتێ خوا مەیلی لەسەر بوو دەیبارێنێ بۆ هەر خاك و وڵاتێك كە پێویستی پێ‌یەتی بەبڕێكی تایبەت كە هەر ساڵەی بەجۆرێكە ، تا مرۆڤ هەمیشە خوایان لەیادبێ و هەمیشە داوا لەخوابكەن ، ئەگەر كەمە بۆیان زیاد بكا و ئەگەر زۆر زیادە و زیانیان لێ دەكەوێ ، بیان پارێزێ لەو زیانانە و بڕەكەیان بۆ كەم كاتەوە .
كە بارانەكەش باری دەچێتە چینەكانی زەوییەوە و بەشێوەی كانیاو و كارێز سوودی لێ وەردەگیرێتەوە و تا ناخی زەوی ناڕوات ، هەروەك قورئان دەفەرموێت [ قل أرأيتم ان اصبح ماؤكم غوراً ، فمن يأتيكم بماء معين ] الملك : 30
واتە : ئەگەر ئاوی كانی و كارێز و ڕووبارەكانتان رۆبچێ بەناخی زەویدا ، كێ هەیە بێجگە لەخوا كە ئاوی پاك و زوڵاڵتان بۆ بهێنێ ، دیارە كەس ناتوانێ ، دە كەواتە هاوەڵی بۆ پەیدا مەكەن و سوپاسی خوای لەسەر بكەن ، هەروەك چۆن حەزرەت لەكاتی نان خواردن و ئاو خواردنەوەدا ( بسم الله ) ی دەكرد و پاشان سوپاسی خوای دەكرد و دەیفەرموو ( الحمد لله الذي أطعمنا و سقانا و جعلنا مسلمين) …
لە قورئاندا لەچەندەها ئایەتدا باسی هەردو بارانی كردوە ، هەروەك لەم ئایەتەدا دەفەرموێت : [ أفرأيتم الماء الذي تشربون ، أأنتم أنزلتموه من المزن أم نحن المنزلون ، لونشاء جعلناه أجاجاً فلولا تشكرون ] الواقعە : 70 واتە : ئایا دیتان ئەو ئاوەی كە ئەیخۆنەوە بۆ لابردنی تینوێتی و مانەوەی ژیان ، ئایا ئێوە گەرمی خۆرتان بۆ نارد ؟ وەبەو گەرمییە بوو بەهەڵم و سەركەوت بۆ ئاسمان ؟ ئایا ئێوە ئەم پارچە هەورانەتان كۆكردەوە لەئاسمان و لەیەكتاندان و ئاوێتەتان كردن و كردتانن بە هەوری قورس بەئاو ؟ ئایا ئێوە ئەم ئاوەتان بەباران ناردە خوارەوە لەهەور ؟ یان ئێمە ناردومانەتە خوارەوە ؟ ئێوە ئەمانەتان هیچ نەكردوە ، بەڵكو هەموی هەر خوا كردوونی ، ئیشی ئێوە هەر ئەوەیە كە چاكتر سوودی لێ‌وەربگرن ، ئەگەر بمان ویستایە ئەمان كرد بە ئاوێكی شۆر و تاڵ وەك ئاوی دەریا ، بۆ سوپاسی نیعمەتی پەروەردگار ناكەن ؟!
لەكاتێكدا كە باران دەبارێ و هەورە بروسكە دەبێت ، گڕێكی كارەبایی دروست دەبێت كە نزیكەی ( 20 ) ملیۆن ڤۆڵتە و تەیارێكی كارەبایی دروست دەكات كە ( 10 تا 50 ) هەزار ئەمێپر دەبێت … بەهۆی ئەمەوە بڕێك گازی نایترۆجین و ئۆكسجین یەك دەگرن و ئۆكسیدەكانی نایترۆجین پێك دێنێ كە ئەویش لەئاوی بارانەكەدا دەتوێتەوە و ترشی نتریك دروست دەبێت … ( گۆڤاری الایمان ژمارە ( 5 ) ) .
جالێرەدا بێجگە لەوەی كە ئاوەكە نیعمەتێكی گەورەیە ، ئەوەش هەر نیعمەتێكی گەورەیە كە خوای گەورە لەماوەیەكی كورتی دیاری كراودا ئەو بڕە كارەبایە دەنێرێ و بڕێكی دیاری كراو ترشی نتریك دروست دەكات ، بەبێ ئەوەی ئاوەكە كەڵكی ببڕێت و لەبەر تاڵی نەخورێتەوە و ( ببێ بە اجاج ) ، وە هەروەها ئەو بڕە دیاری كراوەی ( ترشی نتریك ) یش حیكمەتی تیایە تاوەكو نزیكەی لە ( 50 % ) بەپێی خاك دابین بكات كە ئەمەش هەر نیعمەتێكی گەورەیە و بۆ خاك و بۆ مرۆڤ پێویستن
بەڵێ پەروەردگار باران بەبڕێكی دیاری كراو حساب بۆ كراو و دەنێرێ [ وأنزلنا من السماء ماء بقدر فأسكناه في الارض وانا على ذهاب به لقادرون ] المۆمنون : 18 واتە : هەر ئێمە لەئاسمانەوە بارانمان باراندوە و بە قەدەرێكی تایبەت ، بەبەڕێكی دیاری كراو ، وە جێگیرمان كردوە لەناو زەوی دا و نایەڵین رۆبچێ و ، پاشان ئێمە دەتوانین ئەو ئاوە لەناوبەرین و ئەوسەرچاوانە وشك بكەین …
هەروەها دەفەرموێت : [ والذي نزل من السماء ماء بقدر فأنشرنا به بلدة ميتا ، كذلك تخرجون ] الزخرف : 11 واتە : ئەو خوایەی كەلە ئاسمانەوە بەئەندازە و بڕی دیاری كراوو تایبەت باران دەبارێنێت ، تاوەكو بەهۆیەوە ناوچە مردوەكانی پێ زیندوبكەینەوە ، هەر بەوشێوەیەش ئێوە لە گۆڕەكانتان دەهێنرێنە دەرەوە ( زیندو دەكرێنەوە ) .
بەڵێ ژیان بە ئاوەوە بەندە و نزیكەی ( 73 % ) ی ڕووی زەوی ئاوەو باقیەكەی تریشی وشكانییە ، جا ئەگەر سەیری وشەی ( البحر ) بكەین لە قورئاندا دەبینین كە (33) جار دووبارە بۆتەوە ، وەوشەی ( البر ) یش ( 12 ) جار ووبارە بۆتەوە ، ئەگەر كۆیان بكەینەوە ( 45 ) جار دەكات ، جا ئەگەر ( 33 ) دابەش بكەین بەسەر ( 45 ) دا دەكاتە (73 % ) وە ئەگەر ( 12 ) دابەش بكەین بەسەر ( 45 ) دا دەكاتە ( 27 % ) ئەم ڕێژەیەش وەك ڕێژەی ئاو و وشكانییە لەسەر زەویدا كە ئەمەش معجزەیەكی گەورەی قورئانە كەلە زیاتر لەشەش هەزار ئایەتدا و لەپەڕاوێكی شەش سەد لاپەڕەییدا ئەوەندە بەحیكمەت وشەی ( البر ) و ( البحر ) بەپێی پێویست دووبارە بكاتەوە كە ڕێژەكەی نزیك بێت لە ڕێژەی ئاوووشكانی سەر زەوی . ( العلوم المعاصرە فی خدمە الداعیە الاسلامی / د . محمد جمیل الحبال ) .
جا ماوە بڵێن ، مرۆڤیش كە خوا لەزەوییەوە دروستی كردوە ڕێژەی ئاو لەلەشیدا هەر نزیكەی ( 73 % ) یە و ماددەكانی تریشی نزیكەی ( 27 % ) ن …
ئەمەش ڕەنگە تیشكێ بێت بۆ تێگەیشتنی زیاتر لەو ئایەتەی كە دەفەرموێتن ئێمە هەموو شتێكمان بەبڕێكی تایبەت دروست كردووە و هەموو شتێك ڕەنگدانەوەی كار دروستی و حیكمەتی خوایە [ انا كل شئ خلقناه بقدر ] القمر : 49
سەرچاوە:
http://www.angelfire.com/ex/bahar/7.htm#189
