فراوانبوونی گەردوون   ن: عبدالدائم الكحيل و: نەرمین عومەر زانایان گومانیان وابوو، كە گەردوون جێگیرەو ناگۆڕێت، بەڵام دەركەوت، كە گەردوون بە خێراییەكی گەورە فراواندەبێت، قورئانی پیرۆز ئیشارەتی بۆ ئەم ڕاستییە زانستییە كردووە، كە زانایان تەنها لە سەدەی بیستەمدا توانیان بیدۆزنەوە. خوای گەورە دەفەرموێت: (والسما‌ء بنیناها بأید وإنا لموسعون) [الذاریات: 47]. (ئێمە ئاسمانەكانمان بە دەستی قودرەتی خۆمان دروستكردووەو بە ...

  بوونەوەر.. حەوت چینی ئاسمان و حەوت چینی زەوی   وەرگێڕانی: سیروان محسن أنور گەردوون یان بوونەوەر پێكهاتووە لەچەند شتێكی خاوەنی بوون كە جیاوازن لە ڕووی پێكهاتەوە, وەك: (ماددە، ووزە، كات و شوێن) و ئەوەیشی كە لەمانە پێكهاتووە لە هەموو ماددەكان و زیندەوەران، لەبەر ئەوە بەشێكی گرنگی زانستی مرۆڤایەتی تەرخان كراوە سەبارەت بە تێگەیشتن لە نهێنییەكانی بوونەوەر, كە باسی بوونەوەر دەكرَیت مەبەست پێ‌ی تەنها مرۆڤەكان نیی ...

قوڵترین وێنە بۆ گەردوون لەم وێنەیەدا كە بە تیلسكۆبی هابڵ گیراوە توانرا قوڵترین وێنە بۆ گەردوون بگیرێت كە 5500 مەجەڕە پیشان دەدات لە ماوەی 13,2 ملیار ساڵی رووناكیدا. سەرچاوە: http://www.gmx.net/themen/wissen/weltraum/069pnqi-hubble-liefert-tiefsten-blick-kosmos ...

  چەند نموونەیەك لە ئیعجازی زانستیی قورئان   م. جمال محمد أمين گۆی زەوی موعجیزەیە خوای گەورە لە ئایەتی ژمارە (88)ی سورەتی (النمل)دا دەفەرموێت: [ۆتَرَی الْجِبَاڵ تَحْسَبُهَا جَامِدَەً ۆهِێ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ صُنْعَ اللَّهِ الَّذی أَتْقَنَ كُلَّ شَیْ‌وٍ إِنَّهُ خَبِیرٌ بِمَا تَفْعَلُونَ]. لەزۆر كۆنەوە خەڵك وایان دەزانی كە زەوی ڕاخراوە و لەژێریاندا وەستاوە و ناجوڵێت وگۆی زەوی ناوەندی گەردوونە, هەرچی ئەست ...

  وەرگێڕانی: سەروەر حسن علی یۆری گاگارین یەكەمین كەشتیەوانی ئاسمانی بوو كە لە 12ی نیسانی ساڵی 1961ز دا گەیشتە فەزای دەرەوە, پاش گەڕانەوەی باسی ئەو تاریكی و شەوە زەنگییەكەی كرد كە دەوری خۆر و سەرجەم هەسارە و ئەستێرەكانی تری داوە, پاشانیش وەكالەتی فەزایی ئەمریكی (ناسا) بەشەش گەشتی مرۆڤ ڕووە و مانگ بەشداری كردووە, لە گەشتی ئەپۆلۆ یانزدە وە (لەڕۆژی 16ی یۆلیۆی ساڵی 1969) وە تا كۆتا گەشت كە ئەپۆلۆ حەڤدە بوو (لەڕۆ ...

                                                                                                                                                     د. مەریوان ئەحمەد رەشید ووزە هۆكارێكی بنەڕەتی ژیانە لە سەر ڕووی ئەم هەسارەیەی ئێمە , چونكە مرۆڤ و هەموو گیانلەبەرانی ترو ڕوەكەكەكانیش ناتوانن كردارە زیندەگیەكان بە ئەنجام بگەیەنن گەر بڕەووزەی گونجاو مسۆگەر نەبێت..... تەنانەت ئاڵوگۆڕی ووزە لە نێوان تەنە گەردوونی ...

  مانگ سەرەتا داگیرساو بووە!   ئا/ بەرزان ئەبوبەكر ڕەشید خوای گەورە لە قورئانی پیرۆزدا دەفەرمووێت: ( وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ آيَتَيْنِ فَمَحَوْنَا آيَةَ اللَّيْلِ وَجَعَلْنَا آيَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِتَبْتَغُواْ فَضْلاً مِّن رَّبِّكُمْ وَلِتَعْلَمُواْ عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ وَكُلَّ شَيْءٍ فَصَّلْنَاهُ تَفْصِيلاً (12) الإسرا‌ء. واتە: ((ئێمە دیاردەی شەوو ڕۆژمان بە دوو بەڵگەو نیشانە لەس ...

  وێنەی لە دایك بوونی ئەستێرەیەك   لەناو ئەم هەورە گازییانەدا وێنەی ئەستێرە هەن كە خەریكی درووست بوونن و هەندێك ئەستێرەی تریش هەستاون بە هاویشتنی یەكەم بڵێسەی ئاگریان كە لە ئەنجامی یەكگرتنی گەردیلەی گازەكان درووست دەبێت. ئەو رەنگە سوورەی وێنەكەش نیشانەی ئەو گازە دەرچووانەن كە لەو وزەیەوە سەرچاوەیان گرتووە كە لە ئەنجامی لە دایك بوونی ئەستێرەیەكەوە پەیدابووە.   ...

  تونێلە ڕەشەكان لە قورئاندا   ئامادەكردنی: خالد حسن   (فَڵا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ * الْجَۆاڕ الْكُنَّسِ) التكویر:15-16 ئەم ئایەتە كورتە چوار وەسفی وردی تونێلە ڕەشەكان(Black Hole) دەكات:(چونەوەیەك, خۆشاردنەوە,ڕۆشتن بە خێرایی, ماڵینی ئاسمان):   1- الخنس: لە زمانی عەرەبیدا بە واتای (الانقباض والاستخفا‌ء)(لسان العرب) دێت, واتە: شتێك بچێتەوە یەك و خۆی بشارێتەوە.  بەكارهێنانی ئەم وشەیە دوو سیفەتی  تونێلە ڕەشەكان ...

                     ڕەمەزان و بینینی مانگ             ئا / جەمال موحەمەد ئەمین      Jamalm11@hotmail.com                                                               ساڵانە و بەبەردەوامی ئەوە دووبارە دەبێتەوە كە كاتی نزیكبوونەوەی مانگی ڕەمەزانی پیرۆزە ، كەی ڕەمەزانە ؟ فڵان ئێوارە سەیری ئاسمان دەكرێت بۆ بینینی مانگ ، مانگ بینراوە و مانگ نەبینراوە و لە فڵان وڵات بوو بە ڕەمەزان لە فیسار وڵات ڕمەزان نیە و زۆر ...

 ئاینشتاین: تێوری نیسبی گشتی دوای راڤە و بڵاو كردنەوە و جێ‌بەجێ‌ كردنی بنەماكانی تیۆری نیسبی (تایبەت و گشتی) زۆر لە چەمك و بۆچوونەكانی بوارە جیاجیاكانی ژیانی مرۆڤ گۆڕانكاری بەسەردا هات, بێگومان لە هەمووی زیاتر بوارەكانی فیزیا و گەردوونناسی بوون, ئێمەش لەم باسەدا بە پشتیوانی خوای گەورە نرخی ئەوپەڕی خێرایی گەردوونیی، كە خێرایی ڕووناكییە، لە قورئانی پیرۆزدا دیاری دەكەین, بۆ ئەوەی ببێتە بەڵگەیەكی تر بۆ وەڵامدان ...

ئیعجازی زانستی مناڵان و نەوجەوانان وێنەیەكی ناوازەی گەردوون ئەم پارچە سوورە وێنەی تۆپەڵێكە لە گاز، كە كۆتایین پاشماوەی تەقینەوەی ئەستێرەیەكە كە نزیكەی 8000 ساڵە لە كتوپڕێكدا تەقیوەتەوەو لەناوچووەو بە ئەستێرەیی نەماوە ... لە ئەنجامی تەقینەوەی ئەستێرەكە گازێكی لە چۆڵایی ئاسماندا لێدرووست بووه، و تێكەڵ بە ماددە كەشكەشانییەكەی چۆڵایی ئاسمان بووه كە لە گازەكان و بەردەكان پێك هاتووە ... لە ئەنجامی ئەم  تێكەڵ بوون ...

 خه‌مڵاندنی زانایان بۆ ژماره‌ی ئه‌ستێره‌كان له‌ گه‌ردووندا، به‌ته‌واوی ده‌گۆڕێت   لێكۆڵینه‌یه‌كی گه‌ردوونیی نوێ گه‌شته‌ ئه‌و ئه‌نجامه‌ی كه‌ ژماره‌ی ئه‌و ئه‌ستێرانه‌ی له‌گه‌ردووندا هه‌ڵدێن، ڕه‌نگه‌ سێ ئه‌وه‌نده‌ی ئه‌و خه‌مڵاندنه‌ بێت كه‌ زانایانی پێشوو پێی گه‌شتوون. ئه‌م لێكۆڵینه‌یه‌ كه‌ گۆڤاری ( نیتشر) له‌ سه‌ر پێگه‌ی خۆی بڵاویكردووه‌ته‌وه‌، ده‌ڵێت خه‌مڵاندنه‌ نوێیه‌كان بۆ ژماره‌ی ئه‌ستێره‌كان له‌گه‌ردووندا ...

  دیمەنەكانی رۆژی دوایی لە قورئانی پیرۆزدا       وەرگێر/ مامۆستا جەمال قەرەداغی jamalmhammad@yahoo.com   خوای گەورە لە قورئانی پیرۆزدا دەفەرموێت: ( يسألونك عن الساعة أيان مرساها قل إنما علمها عند ربي لا يجليها لوقتها إلا هو ثقلت في السماوات والأرض لا تأتيكم إلا بغتة يسألونك كأنك حفي عنها قل إنما علمها عند الله ولكن أكثر الناس لا يعلمون ( 187 ) ) الاعراف. ووشەی (الساعة) بە مانای دوایین كاتی ژیانی دونیا دێت، ...

لەنێوان زانست و فەرموودەكانی پێغەمبەری خوادا (صلى الله عليه وسلم) (ڕووناكی، سێبەر، تاریكی) - بەشی یەكەم: ڕووناكی نووسینی: د.أحمد شوقی إبراهیم وەرگیڕانی: سەروەر حەسەن پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه و سلم) فەرموویەتی: إنما مثلي و مثل الناس كمثل رجل إستوقد ناراً، فلما أضاءت ماحوله جعل الفراش و الدواب تقتحم فيها فأنا آخذ بحجزكم و أنتم تواقعون فيها [1]. واتە: نموونەی من و خەڵك وەك پیاوێك وەهایە كە ئاگرێكی خۆش كردب ...

  تونێلە رەشەكان   عبد الدائم الكحیل لەو نیشانە گەورانەی كە خوای گەورە لە قورئاندا باسی كردووە و سوێندی پێ‌ خواردووە (الخُنّس) (فَڵا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ * الْجَۆاڕ الْكُنَّسِ * ۆاللَّیْلِ إِذا عَسْعَسَ * ۆالصُّبْحِ إِذا تَنَفَّسَ * إِنَّهُ ڵقَوْلُ رَسُولٍ كَڕیمٍ) [التكویر: 15-19]. ئەم ئایەتە باس لە چەند بونەوەرێكی گەردونی دەكات كە بە "الخنس" ناوی بردووە، بەڵام ئەو بونەوەرانە چین؟ پێشینانی ئێمە چۆن لە واتا ...

تێپەربوونی هەسارەی زوهرە بە بەردەمی پەپكەی خۆردا رۆژانی5-6/6/2012 دوای خۆرهەڵهاتن دیاردەیەكی گەردوونی دەگمەن روودەدات كە ئەویش تێپەربوونی هەسارەی زوهرە بە بەردەمی پەپكەی خۆرداو ماوەی سە عاتیك دە خایەنیت و دە توانرێت بە چاوی ئاسایی ببینرێت بە ڵام باشوایە بە هۆی چاویلكەی تایبەت بە سەیركردنی خۆر سەیر بكرێت ...شایەنی باسە ئەم رووداوە لە ساڵی 2117 دا ئەگەری روودانەوەی هەیە.   بۆ روونكردنەوەی چۆنیەتی تێپەڕبو ...

زاناكان پێیان وایە جیهان لە (21) ی دیسەمبەری ساڵی (2012)دا كۆتایی نایەت  زانای ئەڵمانی (Sven Gronemeyer) دەڵێت: جیهان بەو خێراییە كۆتایی پێنایەت و داتاشراوی (مایا- ی پەنهانیش) ئاماژەی بۆ كۆتایی جیهان تێدا نییە. زانا (Sven Gronemeyer) رای پێچەوانەیە لەگەڵ ئەوانەی كە رۆژمێرو داتاشراوی نهێنی (مایا) یان كردۆتە بناغە بۆ راكانیان و پێیان وایە كە لە (كۆتایی رۆژی 21 ی دیسەمبەری 2012) دا جیهان كۆتایی پێدێت، و دوای خ ...

گەورەترین كونی رەش لە گەردووندا زانایانی گەردوونزان گەورەترین كونی رەشیان لە گەردوندا دۆزییەوە، جێی سەرسوڕمانی زانایان بوو كاتێك زانییان كە ئەو كونە رەشە بارستەكەی (10) ملیار جار ئەوەندەی خۆری خۆمان گەورەیە. لە راپۆرتێكی سەرۆكی تیمەكەدا كە ناوی (Nicholas McConnell) لە (زانكۆی كالیفۆرنیا) لە (بیركلی) دا هاتووە: ئەو كونە رەشە وەك دڕندەیەكی زەبەلاح لە نێوانی دوو كەشكەشانی دراوسێی گەردوونیماندا دانیشتووە. شایەن ...

  نیعمەتی كێشكردنی زەوی                                                                 نوسەر: عبدالدائم الكحیل وەرگێڕ: د. دارا گوڵ حامد     زۆرن ئەو ئایەتانەی، بێئاگا لە گەورەیی، ئاماژە و موعجیزەكانیان، تێپەڕانە  بە سەریاندا گوزەر دەكەین، زۆریشن ئەو ڕاستیە زانستیانەی زاناكان دەیدۆزنەوە، بەڵام پێشتر زۆر بە ووردی و دروستی لە قورئاندا باسیان لێوە كراوە. قورئانی پیرۆز چەندین پرسیار ئاڕاستەی گومانبەران دەكات، پ ...