پەرچۆی پەیڤاندن لە قورئاندا   نووسینی : مامۆستا عبدالكريم فتاح به‌روێنى/ زانكۆى هەڵەبجە / كۆلێژی پەروەردەی شارەزوور قورئان شێوازێکی سەرسووڕهێنەری گرتووەتەبەر لە کاتی ئاخاووتن و گەیاندنی مەبەستدا کە لە هەردوو بە کارهێنانی مرۆڤ جیا بوو (النثر) و (الشعر), بەدڵنیایی هونەری ڕاڤەکردن و وشەسازی و هۆندندنەوە و هەڵبەست ئاکاری مرۆڤن بە تایبەتی گەلی عەرەب نەژاد ڕۆچوونێکی یەکجارییان تۆمار کرد لە ڕەوانبێژی و زوبان ...

چینى ئۆزۆن و پاراستنى ژینگه ‌و ژیان   عبدالمطلب رفعت سرحت /  زانكۆی گه‌رمیان چینى ئۆزۆن یه‌كێكه‌ له‌ چینه‌كانى به‌رگى هه‌وا‌ و, له‌ ڕووى په‌یوه‌ندى ڕاسته‌وخۆی به‌ ژینگه‌ و به‌رده‌وامبوونى ژیان به‌ گشتى له‌ سه‌ر گۆى زه‌وى به‌ گرنگترینیان داده‌نرێ. ناونراوه‌‌ ئۆزۆن له‌به‌رئه‌وه‌ى ئه‌م چينه‌ له‌ گازی (O3) پێكهاتووه.. ئه‌م چينه ‌(15-30كم) له‌ ڕووى زه‌وییه‌وه‌ دووره. له‌ ساڵى 1913 ئه‌م چینه‌ دۆزراوه‌ته‌وه‌ له‌لا ...

  كوفر و ژيانى دونيا نووسینی : شێخ زندانی    وەرگێڕانی: موسعەب جەمیل پرسيار: مه‌ترسی و زیانی "كوفر" له‌سه‌ر قۆناغی یه‌كه‌می ژیانی مرۆڤ چیه‌؟  لە ژیانیدا هه‌ست به‌ ونبوون ده‌كات، ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری له‌سه‌ر گوزه‌رانی ده‌بێت، چونكه‌ دانی پێدا ده‌نێت كه‌ له‌ په‌نا هه‌ر دروستكراوێك حیكمه‌تێك له‌ به‌دیهێنانیدا هه‌یه‌، كاتێك ده‌ست به‌ خوێندن و وه‌ده‌ستهێنانی زانیاری ده‌کات، ده‌زانێ كه‌ هه‌ر به‌شێك له ‌به‌شه‌كا ...

هاوسه‌نگى ژینگه‌ له‌ ئیعجازى قورئانیدا عبدالمطلب رفعت سرحت/ مامۆستا له‌ زانكۆى گه‌رمیان. ژینگه‌‌ ناوه‌‌ندێكی‌ سروشتییه‌‌, هه‌‌‌موو ئه‌‌و شتانه‌‌ی سروشت ده‌‌گرێته‌‌وه كه‌ له‌ ده‌ورو پشتى مرۆڤدایه، و‌ پێكه‌‌وه‌‌ سیستمی ژیان پێكده‌هێنن. ئه‌و هۆكارانه‌ چ زیندوو بێت (Biotoc) وه‌كو ئاژه‌ڵ, ڕوه‌ك وزینده‌وه‌ره‌ ورده‌كان, یا نازیندوو بێت (Abiotic) وه‌كو ئاو, خاك, هه‌وا, شاخ, دابارین.. وهتد. و په‌‌یوه‌‌ندی‌ ڕاسته‌‌وخ ...

 ئایا لە قورئاندا باسی خۆرگیران كراوە؟    کەسێک ئەم پرسیارەی کردووە، ئێمه‌ش لە وەڵامدا دەڵێین: قورئانی پیرۆز كتێبی زانستەكان نیيە هه‌تا هەموو زانست و دیاردەیەكی گەردوونيی باس كردبێت، چونكە ئەگەر وابوایە، ئه‌وا لە هەزاران كتێبدا جێگای نەدەبووەوە و خەڵك تەمەنی تەواو دەبوو هێشتا فریای خوێندنەوەی كەمێكیشى نەدەكەوت.. قورئانی پیرۆز هێڵە گشتیيەكانی ژیان باس دەكات و ئەوەی تری بۆ ژیری و داهێنان و دۆزینەوەی خەڵكی بەج ...

لە ئیعجازی زمانەوانی قورئان نووسینی : ئەندازیار عوسمان خوای گەورە كە بە زمانی عەرەبی پەیامەكەی ناردووە، یەكێك لەحیكمەتەكانی ئەوەیە كە دەوڵەمەنترین زمانە لەجیهاندا؛ زمانی ڕووسی (130) هەزار وشەیە، زمانی فەڕەنسی (150000) وشەیە، زمانی ئینگلیزی (600000) وشەیە، بەڵام زمانی عەرەبی (12302912) وشەیە، واتە بیست ئەوەندەی زمانی ئینگلیزیە. جا لەم زمانە دەوڵەمەندە خوای پەروەردگار تەنها (15%)ی هێناوە و، كامەی ئاسانە و گون ...

وێرانكاریەكانی سەرمایەداری ‌و هۆشداری قورئان نووسینی : خدر ياسين  خوای پەروەردگار كە ئێمە و بوونەوەرانی تری لە نەبوونەوە هێناوەتە بوون بێ دانایی ‌و ئامانج نەبووە لەگەڵ ئەوەشدا نێردراو و پێغەمبەرانی بە پەرتووك ‌و تەرازووەوە ناردوون تا بە باشی ‌و وەك خۆی لە پەیامەكە تێ بگەین. هەروەها تاوەكو بۆمان ڕوون بكەنەوە چاكە و خراپە لەچی دایە چۆنیش بیانناسینەوە. نەبادا ببینە هۆكاری بەرهەم هێنانی شتی خراپ ‌و نانەوەی ئاژا ...

ئەو ڕێنماییانەی پێغەمبەر كە دەبنە هۆی پاراستن لە نەخۆشیی وەك (پەتای ڤایرۆسی كۆرۆنا)   ئامادەكردنی : د. زانا ئەحمەد دكتۆرا لە پزیشكیی هەناودا ڕێنماییەكانی پێغەمبەر (دروودی خودای لێبێت) وەك چۆن لەو دونیا دەبنە هۆی خۆشی و دووری لە ناخۆشی، ئاواش لە دونیادا هەمان ئەنجامیان لێدەكەوێتەوە. كۆمەڵێك لە ڕێنماییەكانی پەیوەندییان بە ڕێگری لە نەخۆشییەوە هەیە و ڕێك لەگەڵ ڕێنماییەكانی پزیشكی سەردەم دێنەوە، هێنانەوە بە ...

زانکۆی هارڤارد "قورئان" لە ڕیزی باشترین پەرتووک بۆ دادپەروەریی دادەنێت وه‌رگێڕانی : ڕابەر هادی زانکۆی هارڤارد دەقی قورئان، کە کۆتا سروشە هەر وەک ئێمە بڕوامان پێیەتی، بە وشە پیرۆزەکانییەوە دەگێڕێتەوە. (الله) بە کۆتا پەرتووکی خۆی دەستنیشانی کردووە. لەلایەن بەدیهێنەری گەردوونەوە ڕەوانە کراوە و ڕێی ڕاستیی ژینمان بۆ ڕۆشن دەکاتەوە. یەکسانیی و یاساکان لە ئیسلام و پەڕتووکە پیرۆزەکەیدا، کە تەژییە لە یاسای بنەڕەتیی ب ...

بێباوەڕان لە ڕووی سۆزدارییەوە دەشڵەژێن کاتێك دەوێرن داوا بكەن و بڵێن: خودا کاری خراپ لە دژمان ئەنجام بدات   وه‌رگێڕانی: فه‌رمان عوسمان / مامۆستا له‌ زانكۆی چه‌رموو.   گۆڤاری دەرونناسی ئایینی نێودەوڵەتی. ژمارە ٢٤، لا: ١٢٤- ١٣٢ ، ساڵی ٢٠١٤. (DOI: 10.1080/10508619.2013.771991) مارییانا لایندمان؛ پەیمانگای زانستی هەڵسوکەوت. زانکۆی هێلسنکی، دانیمارك بێتانی ‌هێی وود؛ بەشی مرۆڤناسی، زانکۆی ئاشفۆرد، کالیفۆرنیا تاپا ...

ئێمە چۆن لە ئیعجاز دەڕوانین؟ نووسینی: د. دارا گوڵ حامید زۆر جاران وا دێتە بەرچاو و ڕەخنەی ئەوەش لە ئیعجازخوازان لەلایەن یار و نەیارەوە –بەتایبەتی- دەگیرێت، كە گوایا مە ئیعجاز بەكۆتا پلەی لێكدانەوە و دوایین ڕاڤەی ئایەتێك یان فەرموودەیەك دەزانین و قوفڵی كۆتا و مۆری دوواهەمین لە كلیلی بۆچوون و لێكدانەوەی تر دەدەین و، نەك ئەوەش، واشی بۆ دەچین كە ئەوی ئەو ڕایەی مەی نەبێت نەیپێكاوە و لێی تێكچووە. بەڵان ئێمە وانین ...

زەیتون ‌و زەیتی زەیتون لە زانستی نوێدا وەرگێڕانی: به‌رزان ئه‌بوبه‌كر ( خوای گەورە لێی خۆش بێت) درەختی زەیتون درەختێكی پیرۆزە، خودای گەورە سوێندی بە زەیتون خواردووە، هەروەكو دەفەرموێت: وَالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ ﴿١﴾ وَطُورِ سِينِينَ ﴿٢﴾ وَهَـٰذَا الْبَلَدِ الْأَمِينِ ﴿٣﴾ التين. واتە:(سوێند بە درەختی هەنجیر ‌و زەیتون، سوێند بە كێوی پیرۆزی طور «ئەو كێوەی پێغەمبەر موسا لەگەڵ خودای گەورە وتوێژی دەكرد» سوێند بەم ش ...

ئیعجازی درووست بوونی شیر و: مصعب جميل بە ڕاستی ئەمە موعجیزەیەكە و پێویستی بە تێڕامانێكی قوڵ هەیە. باشە مانگا چۆن دەتوانێت هەموو ڕۆژێك بە بێ ئەوەی ماندوو بێت یان بێزاربێت بڕی 25 كیلۆگرام شیر لە ڕێگەی خوێنەوە بەرهەم بهێنێت؟ با ئەم ئایەتە پیرۆزەی قورئان بخوێنینەوە: وَإِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً ۖنُّسْقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهِ مِن بَيْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَّبَنًا خَالِصًا سَائِغًا لِّلشَّارِبِينَ ﴿ ...

كەناڵی ناشنال جیۆگرافیك ئیعجازی فەرموودەیەك ڕووندەكاتەوە پێغەمبەری سەروەر ﷺ دەفەرموێت: (ألم تروا إلى البرق كيف يمر ويرجع في طرفة عين)! صحیح مسلم.. واتە: (ئایا هەورە بروسكەتان نەبینیوە كە چۆن لە ماوەی چاوتروكاندنێكدا دەڕوات و دەگەڕێتەوە؟!) لەم باسەدا دەبینین، كە پێغەمبەر ﷺ بە وردییەكی سەرسووڕهێنەر لە قۆناغەكانی هەورە بروسكە دواوە، تەنانەت كاتی ڕوودانەكەشی دیاری كردووە. لەوانەیە بەلامانەوە سەیر بێت گەر بزانین ...

ئایا تۆ شەوانە درەنگ دەخەویت؟ ئا: تارا محمد سەرەڕای کاریگەریە خراپەکانی درەنگ خەوتنی شەوان لەسەر لایەنی فیزیکی و فسیۆلۆجی لەش کە هۆکاری زیان گەیاندنە بە تەندروستی، کاریگەری زۆر لەسەر لایەنی ڕۆحییش جێ دەهێڵێت. لە سەرەتای هەڵهاتنی خۆرەوە لەرەلەرە موجەبەکان (فرێکوێنسیە پۆزەتیڤەکان) لە بەرگەهەوادا دەجوڵێنەوە، لە کاتێکدا لە پاش خۆرئاوا بوون (لەرەلەرە ماندووکەرەکان) لە بەرگەهەوادا دەست بە جوڵە دەکەن، ئەمەش بە شێو ...

خوای گەورە دەفەرموێت: فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا ۚ فِطْرَتَ اللَّـهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا ۚ لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّـهِ ۚ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَـٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ ﴿٣٠﴾الرعد. بەڵگەی شەرعی: ئەم ئایەتە پیرۆزانە ئاماژە بۆ حەزی خۆڕسكی مرۆیی دەكەن، كە بە باوەڕ و پەرستشەكانەوە شێلراون و، لە كردەوە چاكەكانیشدا چاكبوون و چارەسازی هەیە. ڕاستیەكی زانستی: چوون ...

موعجیزەی ناوی سوورەتەکانی قورئان  و: شاگوڵ ئەمە پوختەیەکە لە موعجیزەیەک کە دەردەکەوێ لە سووره‌تەکانی قورئانی پیرۆزدا و، دڵنیاشتان دەکەینەوە كه‌ ئەم موعجزەیە ئيجتيهاد یان بڕیاری مرۆڤ نیيە، بەڵکو بە فەرمانی خوای گەورەیە.. بێدینێک داوای موعجیزەیەکی لێ کردم کە هه‌موو سووره‌تەکانی قورئان بگرێتەوە و، وتی هه‌موو ئەو موعجیزانەی پەخش کراون، سوتفەیەکن و دەکرێ لە هەر کتێبێکدا بیدۆزینەوە و، تە‌حەدداتان دەکەم یاسایەك بێ ...

ن: د. بەهێز محمد صالح/ بەكالۆریۆس لە هەناوی و نەشتەرگەری گشتیدا لەم باسەدا تیشك دەخەینە سەر فەرموودەیەكی پێغەمبەر ﷺ لەبارەی كۆرپەلەزانییەوە (ئیمبریۆلۆجی) و، ئیعجازێكی زانستیی شی دەكەینەوە كە فەرموودەكە ئاماژەی پێ‌ كردووە، لە كاتێكدا ئەم فەرموودەیە چەندین ئاماژەی ئیعجازیی تریشی تێدایە و هەوڵ دەدەین لە ژمارەكانی داهاتووی گۆڤاری (هەیڤ)دا هەر جارەی ئیعجازێكیان باس بكەین، شایەنی باسە چەندین ئایەت و فەرموودە هەن، ...

فه‌رمووده‌ و ئيعجاز ن: د. عبدالجواد الصاوي و: حسن محمود پێغەمبەرمان (ﷺ) ڕێگری لە خواردنی گۆشت و خواردنەوەی شیری ئەو ئاژەڵانە كردوە كە پاشماوە و پاشەڕۆ و شتی پیس دەخۆن و، هی گوێ‌ درێژیش. (بیهقی و بزار) لە (عەبدوڵای كوڕی عومەر)وە گێڕاویانەوە، كە فەرمویەتی: (نهى رسول الله (ﷺ) عن أكل الجلالة وألبانها ويروى أنه نهى عن ركوب الجلالة) (حديث حسن، تخريج مشكاة المصابيح: 128/4) واتە: (پێغەمبەر (ﷺ) ڕێگری كردووە لە خوارد ...

ئەمەریکا باس لە خەتەنەکردنی کوڕان دەکات لە پێشهاتێکی پزیشکی دەگمەندا، له‌ مانگی (12/2014)دا سەنتەری نیشتمانیی ئەمەریكی بۆ کۆنترۆڵکردنی نەخۆشییە گوازراوەکان، بۆ یەکەمجار رۆڵی خەتەنەکردن لە رێگەگرتن لە ئایدز رادەگەیێنێت. لە نوێترین بەیاننامەی ئەو سەنتەره‌ کە بۆ یەکەمجارە باس لە خەتەنە بکات، (د.جۆناتان مۆرمین)، سەرۆکی سەنتەری نیشتمانیی کۆنترۆڵکردنی نەخۆشییە گوازراوەکان لە ئەمەریکا رایگەیاندووە، یەکێک لە رێگا س ...